ವಸಾಹತು ಪ್ರಜ್ಞೆ

ಪುರಾಣಗಳನ್ನು ಹಿಸ್ತರಿಯನ್ನಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುವ ಗೀಳನ್ನು ನಮಗೆ ಹಚ್ಚಿದವರು ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯರು. ಒಂದು ನಾಗರಿಕ ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಹಿಸ್ಟರಿ ಎಂಬುದು ಇರಲೇಬೇಕು ಎಂದು ಅವರು ನಂಬಿದ್ದರು. ಅವರ ಪ್ರಕಾರ ಹಿಸ್ಟರಿ ಎಂದರೆ ಗತಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಿಜವಾಗಿಯೂ ನಡೆದ ಘಟನೆಗಳು. ಅವರು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವಸಾಹತುವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದಾಗ ಭಾರತೀಯರ ಹಿಸ್ಟರಿಯನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಲು ಇಲ್ಲಿನ ಪಂಡಿತರನ್ನು ಆಶ್ರಯಿಸಿದರು. ಆಗ ಅವರಿಗೆ ನಮ್ಮ ಪಂಡಿತರು ತಮಗೆ ಗೊತ್ತಿದ್ದ ಪುರಾಣ, ಪ್ರತೀತಿ, ಜಾನಪದ ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ತಿಳಿಸಿದರು. ಏಕೆಂದರೆ ಅವರಿಗೆ ಗತಕಾಲದ ಸಂಗತಿಗಳೆಂದರೆ ಅವೇ ಆಗಿದ್ದವು. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ವಿದ್ವಾಂಸರಿಗೆ ಒಂದೆರಡು ಕಥೆಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೆ ಉಳಿದವೆಲ್ಲ ನಿಜ ಘಟನೆಗಳಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿ ಭಾರತೀಯರಿಗೆ ಹಿಸ್ಟರಿ ಎಂದರೆ ಗೊತ್ತೇ ಇಲ್ಲ ಎಂದು ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯರು ಅರಿತುಕೊಂಡು ಇವರ ಹಿಸ್ಟರಿಯನ್ನು ತಾವೇ ರಚಿಸಲು ಮುಂದಾದರು. ಆದರೆ ಹಿಸ್ಟರಿಯನ್ನು ರಚಿಸಲು ಆಧಾರಗಳು ಬೇಕು. ಆದರೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಧಂಡಿಯಾಗಿ ಪುರಾಣಗಳು ಇದ್ದವು. ಆಗ ಅವರು ಪುರಾಣಗಳನ್ನಾಧರಿಸಿ ಭಾರತೀಯರ ಹಿಸ್ಟರಿಯನ್ನು ಬರೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ತಮ್ಮ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ಕೈಬಿಡಬಹುದಿತ್ತು. ಆದರೆ ಅದಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗಿ ಅವರು ಈ ಪುರಾಣಗಳನ್ನೇ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ಹಿಸ್ಟರಿಯನ್ನು ಬರೆಯುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಶೋಧಿಸಿದರು. ಅದು ಹೇಗೆಂದರೆ ಈ ಭಾರತೀಯರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಗತಕಾಲದ ಘಟನೆಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಬೇಕಿತ್ತು, ಆದರೆ ಹಿಸ್ಟರಿಯ ಪರಿಜ್ಞಾನ ಇಲ್ಲದಿರುವುದರಿಂದ ಹೀಗೆ ಒಡೊಡ್ಡಾಗಿ ಪುರಾಣಗಳನ್ನು ಬರೆದಿಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ ಅಂತ ಅರ್ಥೈಸಿಕೊಂಡರು. ಇನ್ನೂ ಕೆಲವರು ಇಲ್ಲಿನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ತಮ್ಮ ಬೇಳೆಬೇಯಿಸಲಿಕ್ಕಾಗಿ ನಿಜ ಘಟನೆಗಳನ್ನು ತಿರುಚಿ ಪುರಾಣಗಳನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಅರ್ಥೈಸಿದರು. ಅಂದರೆ ಪುರಾಣಗಳ ಒಳಗೆ ನಿಜದ ಹೂರಣ ಇದೆ, ಅದನ್ನು ಹೊರತೆಗೆದು ಹಿಸ್ಟರಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ ಎಂದು ತೀರ್ಮಾನಿಸಿದರು. ಈ ಧೋರಣೆಯನ್ನೇ ಅನುಸರಿಸಿ ವಿದ್ಯಾವಂತ ಭಾರತೀಯರೂ ಪುರಾಣಗಳನ್ನು ಹಿಸ್ಟರಿಗಳನ್ನಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸತೊಡಗಿದರು.

ಇವರೆಲ್ಲ ಪುರಾಣಗಳಿಂದ ಹಿಸ್ಟರಿಯನ್ನು ತೆಗೆದದ್ದು ಹೇಗೆ? ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯರು ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜದ ಕುರಿತು ಯಾವ ಸತ್ಯಗಳನ್ನು ನಂಬಿಕೊಂಡಿದ್ದರೋ ಆ ಸತ್ಯಗಳನ್ನು ಪುರಾಣಗಳ ಸಂಕೇತ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಕಂಡರು. ಅಂದರೆ ಪುರಾಣಗಳು ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯರು ಭಾರತೀಯರ ಕುರಿತು ಅಂದುಕೊಂಡಿದ್ದನ್ನು ಸತ್ಯವೆಂದು ನಿದರ್ಶಿಸತೊಡಗಿದವು. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಆರ್ಯ ದ್ರಾವಿಡ ಜನಾಂಗಗಳ ಕಥೆ ಬಹು ಮುಖ್ಯವಾದುದು. ಈ ಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಈ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ದ್ರಾವಿಡರನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಅನೇಕ ಮೂಲನಿವಾಸಿಗಳಿದ್ದರು. ನಂತರ ವಾಯುವ್ಯ ಭಾಗದಿಂದ ಆರ್ಯಜನಾಂಗದ ದಾಳಿ ನಡೆಯಿತು. ಆರ್ಯರು ಮುಂದುವರಿದ ಜನಾಂಗವಾಗಿದ್ದು ಮೂಲನಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ಸೋಲಿಸಿ ತಮ್ಮ ಅಡಿಯಾಳುಗಳನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡರು. ಅದರ ಫಲವಾಗಿಯೇ ಜಾತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿತು. ಇಂದಿನ ಮೇಲುಜಾತಿಗಳು ಆರ್ಯರ ಸಂತಾನಗಳಾದರೆ ಶೂದ್ರರು, ದಲಿತರೆಲ್ಲ ಮೂಲನಿವಾಸಿಗಳ ಸಂತಾನಗಳು. ಹೀಗೆ ವರ್ತಮಾನದ ಭಾರತೀಯ ಸಮಜದ ಕುರಿತು ಆರ್ಯ-ದ್ರಾವಿಡ ಕಥೆಯು ಊಹೆಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಮೈತಳೆದ ನಂತರ ಭಾರತೀಯ ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿ ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಏನು ಅಡಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಹುಡುಕುವ ಕೆಲಸ ಹಿಸ್ಟರಿ ಬರೆಯುವವರಿಗೆ ಸುಲಭವಾಯಿತು. ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಅಡಗಿದ ಇಂಥ ನಿಜಘಟನೆಗಳು ವರ್ತಮಾನದಲ್ಲಿ ಅನುಭವಕ್ಕೂ ಬರುವಂತಿದ್ದವು.

ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯನ್ನಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಜನಾಂಗಗಳನ್ನು ಹುಡುಕುವ ಕೆಲಸ ಮೊದಲಾಯಿತು. ವೈದಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಆರ್ಯರು-ದಸ್ಯುಗಳ ವರ್ಣನೆಯಲ್ಲಿ ಜನಾಂಗ ದ್ವೇಷವನ್ನು ಕಾಣಲಾಯಿತು. ತದನಂತರ ಬಂದ ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಅಸುರರು, ರಾಕ್ಷಸರು, ದೈತ್ಯರು ಇವರೆಲ್ಲರನ್ನೂ ಮೂಲನಿವಾಸಿ ಜನಾಂಗಗಳಿಗೆ ಸಮೀಕರಿಸಲಾಯಿತು. ವಿಷ್ಣುವು ವಾಮನನಂತೆ ಬಂದು ಬಲಿಯ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಹರಣ ಮಾಡಿ ಅವನನ್ನು ಮೆಟ್ಟಿ ಪಾತಾಳಕ್ಕೆ ಕಳುಹಿಸುವ ಕಥೆಯು ಫುಲೆಯವರಿಗೆ ಆರ್ಯರು ಮೂಲನಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ರಾಜ್ಯ ಭ್ರಷ್ಟರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದ ಸತ್ಯವನ್ನು ಸಾರಿತು. ರಾಮನು ರಾವಣನನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದ್ದು ಆರ್ಯರು ದ್ರಾವಿಡ ನಾಯಕನನ್ನು ಕೊಂದು ಆ ಜನಾಂಗವನ್ನು ದಮನಿಸಿದ ಹಿಸ್ಟರಿಯಾಗಿ ಪೆರಿಯಾರ್‌ರಿಗೆ ಕಾಣಿಸಿತು. ಹೀಗೆ ಪೌರಾಣಿಕ ಪಾತ್ರಗಳೆಲ್ಲ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಇತಿಹಾಸ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಇದ್ದ ಜನಾಂಗಗಳ ನಾಯಕರಾಗಿ, ಅವರ ಕೃತ್ಯಗಳೆಲ್ಲ ಆಯಾ ಜನಾಂಗಗಳ ಕುರಿತ ಹಿಸ್ಟರಿಗಳಾದವು. ಹೀಗೆ ಪುರಾಣಗಳನ್ನು ಹಿಸ್ಟರಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುವಾಗ ಇವರೆಲ್ಲ ಪುರಾಣಗಳನ್ನು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದುಕೊಳ್ಳಬೇಡಿ. ವರ್ತಮಾನದಲ್ಲಿ ನಿಜವೆಂದುಕೊಂಡವುಗಳನ್ನು ಅವುಗಳಿಗೆ ಹೊಂದುವ ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡಿದ್ದಾರೆ ಅಷ್ಟೆ. ಈ ನಿಜಗಳಿಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾದ ವಿಫುಲ ಉದಾಹರಣೆಗಳು ಈ ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲೇ ಇವೆ. ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿ ನಿಜ ಘಟನೆಗಳು ಅಡಗಿವೆ ಅಂತಾದಲ್ಲಿ ವಿರುದ್ಧ ಉದಾಹರಣೆಗಳೂ ನಿಜಘಟನೆಗಳಾಗಿರಬೇಕು.

ಪುರಾಣಗಳನ್ನು ಹಿಸ್ಟರಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುವ ಕೆಲಸವು ಎಷ್ಟು ಹಾಸ್ಯಾಸ್ಪದ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಮುಂದಿನ ದೃಷ್ಟಾಂತಗಳೇ ಸಾಕು: ಪುರಾಣಗಳ ಪ್ರಕಾರ ದೇವತೆಗಳು ಹಾಗೂ ದಾನವರು ಒಂದೇ ತಂದೆಯ, ಅಂದರೆ ಕಶ್ಯಪನ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಹೆಂಡತಿಯರ ಪುತ್ರರು. ಒಂದೇ ತಂದೆಗೆ ಎರಡು ಜನಾಂಗಗಳು ಹುಟ್ಟುತ್ತವೆ ಎಂದಾದರೆ ಇವರು ಎರಡು ಜನಾಂಗಗಳು ಎನ್ನಲಡ್ಡಿಯಿಲ್ಲ. ಅಂದರೆ ಜನಾಂಗವಾದವನ್ನು ಮುಂದಿಡುವವರು ಈ ಪುರಾಣವನ್ನು ಹತ್ತಿಕ್ಕಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ದೈತ್ಯರು ಹಾಗೂ ದೇವತೆಗಳ ನಡುವೆ ಮದುವೆ ಸಂಬಂಧಗಳಾಗಿವೆ, ಹಾಗಾಗಿ ಈ ಎರಡು ಜನಾಂಗಗಳು ಮಿಶ್ರವಾಗದೇ ಶುದ್ಧವಾಗಿ ಉಳಿದು ಬಂದವು ಎಂದು ಹೇಗೆ ಹೇಳುತ್ತೀರಿ? ದೈತ್ಯರು ಅನಾರ್ಯರಾಗಿದ್ದ ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿ ರಾವಣನು ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಹೇಗಾದ? ಪುರಾಣ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ದೈತ್ಯರಲ್ಲಿ ಹಲವರು ಶಿವಭಕ್ತರು. ಅವರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರನ್ನು ವಿಷ್ಣು ಸಂಹರಿಸುತ್ತಾನೆ.. ಇಂಥ ಅಸುರರ ಸಂಹಾರವು ವೈಷ್ಣವ-ಶೈವ ಮತೀಯ ಸಂಘರ್ಷವೆಂಬುದಾಗಿ ಏಕೆ ನಿರೂಪಿಸಬಾರದು? ಹಾಗೆ ನಿರೂಪಿಸಿದವರೂ ಇದ್ದಾರೆ ಅಂತಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಿ. ಆದರೆ ಅದರಿಂದ ಸಮಸ್ಯೆ ಬಗೆಹರಿಯಲು ಸಾಧ್ಯವೇ ಇಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ ವೈಷ್ಣವ ಪುರಾಣಗಳು ತಿಳಿಸುವಂತೆ ವಿಷ್ಣುವು ತನ್ನ ಅವತಾರಗಳಲ್ಲಿ ಸದೆಬಡಿದ ಅಸುರರೆಲ್ಲ ಮೂಲತಃ ಅವನ ಬಂಟರಾದ ಜಯವಿಜಯರೇ. ಹಾಗಾಗಿ ಅದೇಕೆ ಒಡೆಯ ಹಾಗೂ ಆಳುಗಳ ನಡುವಿನ ವರ್ಗಸಂಘರ್ಷವಲ್ಲ? ಮಹಿಷಾಸುರ ಮರ್ದಿನಿಯ ಪುರಾಣವು ದಲಿತರ ಮೇಲೆ ಆರ್ಯರ ವಿಜಯಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ ಸಂಕೇತವಾಗಬೇಕು? ಏಕೆ ಈ ಪುರಾಣವು ಸ್ತ್ರೀವಾದಿಗಳಿಗೆ ರೋಮಾಂಚನವನ್ನು ಹುಟ್ಟಿಸಬಾರದು? ಮಹಿಷಾಸುರನು ದಲಿತನೆಂದು ಸಾರುವುದು ಸ್ತ್ರೀಯರ ವಿರುದ್ಧ ಪುರುಷರ ಹುನ್ನಾರವೇಕಾಗಿರಬಾರದು? ಇಂದು ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಖಳರಂತೆ ಚಿತ್ರಿತರಾದ ಕೆಲವು ದೈತ್ಯರ ಪೂಜಾ ಪಂಥಗಳು ಇವೆ. ಹಾಗೂ ಅವರ ಕುರಿತ ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿ ದೇವತೆಗಳೇ ಖಳರಾಗಿ ಚಿತ್ರಿತರಾಗುವುದೂ ಕೂಡ ವಾಸ್ತವ. ಆದರೆ ಅದು ಜನಾಂಗಗಳ ಸಂಘರ್ಷವೆ? ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ಕೂಡ ದೀಪಾವಳಿಯಲ್ಲಿ ವಾಮನಾವತಾರದ ಹಾಡನ್ನು ಹಾಡುತ್ತ ತುಳಿಸಿಕೊಂಡ ಬಲಿಯನ್ನೇ ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರಲ್ಲ? ಇದು ಅನಾರ್ಯರು ಬ್ರಾಹ್ಮಣರಿಂದ ತುಳಿಸಿಕೊಂಡ ಕಥೆಯಾಗಿದ್ದರೆ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ಬಲಿಯನ್ನು ಪೂಜಿಸುವ ಕಾರಣದಿಂದ ಅವರು ತುಳಿತಕ್ಕೊಳಗಾದ ಜನಾಂಗ ಏಕಲ್ಲ? ಈ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಇಂಥ ಪೂಜೆ ಹಾಗೂ ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲೆಲ್ಲ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯರ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳ ನಿಜವನ್ನು ಕಾಣುವ ಕೆಲಸ ಅಷ್ಟು ಸುಲಭವಲ್ಲ. ಇಷ್ಟೆಲ್ಲ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಕಣ್ಣಿಗೆ ರಾಚುವಂತಿದ್ದರೂ ಪುರಾಣಗಳನ್ನು ಹಿಸ್ಟರಿಯನ್ನಾಗಿ ಬದಲಾಯಿಸುವ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ಇಂದು ಎಡ-ಬಲ-ನಡು ಎಂಬ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿಲ್ಲದೇ ಎಲ್ಲಾ ಗುಂಪುಗಳೂ ಉದ್ಯುಕ್ತವಾಗಿವೆ. ಆಶ್ಚರ್ಯವೆಂದರೆ ತಾವು ಹಿಸ್ಟರಿ ಎಂಬ ಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಾಂಡ ಪಂಡಿತರು, ಹಿಂದುತ್ವವಾದಿಗಳು ರಾಮಾಯಣ ಮಹಾಭಾರತಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಹಿಸ್ಟರಿಗಳನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿ ಸಂಘರ್ಷವನ್ನು ಹುಟ್ಟಿಸುವ ಅಜ್ಞಾನಿಗಳು ಎಂದು ಬೊಬ್ಬೆ ಹೊಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಎಡಪಂಥೀಯ ವಿದ್ವಾಂಸರೂ ಅದೇ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ಮಗ್ನರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಖ್ಯಾತ ಇತಿಹಾಸಕಾರ್ತಿ ರೋಮಿಲಾ ಥಾಪರ್ ಪ್ರಕಾರ ಪ್ರಾಚೀನ ಭಾರತೀಯರಿಗೆ ಹಿಸ್ಟರಿ ಬರವಣಿಗೆ ಗೊತ್ತಿತ್ತು, ಪುರಾಣಗಳೊಳಗೆ ಆ ಹಿಸ್ಟರಿ ಅಡಗಿದೆ. ಅದನ್ನು ಹೇಗೆ ಹೊರಗೆ ತೆಗೆಯಬೇಕೆಂಬ ಕಲೆ ಇತಿಹಾಸಕಾರನಿಗೆ ಗೊತ್ತಿರಬೇಕು ಅಷ್ಟೆ. ಒಂದು ಲೆಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಈ ಹೇಳಿಕೆ ನಿಜವೇ. ಏಕೆಂದರೆ, ಇದುವರೆಗೆ ನಾವು ನೋಡಿದಂತೆ ಒಬ್ಬನು/ಳು ಯಾವ ರಾಜಕೀಯ ಪಂಥಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದಾನೆ/ಳೆ ಎಂಬುದರ ಮೇಲೆ ಅವನು/ಳು ಪುರಾಣದಿಂದ ಯಾವ ಹಿಸ್ಟರಿಯನ್ನು ತೆಗೆಯುತ್ತಾನೆ ಎಂಬುದು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ. ಬಹುಶಃ ಇದೇ ಇತಿಹಾಸಕಾರನ ಕಲೆಯಿರಬಹುದು!

ರಾಮಾಯಣ ಮಹಾಭಾರತಗಳು ಭಾರತೀಯ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಹಾಸು ಹೊಕ್ಕಾಗಿವೆ. ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಅವು ಅವತಾರವೆತ್ತಿವೆ. ಗ್ರಾಂಥಿಕ ರೂಪದಲ್ಲಿರಬಹುದು, ಮೌಖಿಕ, ಜಾನಪದ ಕಾವ್ಯ, ಕಥೆಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿರಬಹುದು, ಅವುಗಳನ್ನು ಯಾವುದೇ ಒಂದು ಭಾಷೆ, ಜನ, ಜಾತಿ, ವರ್ಗಗಳಿಗೆ ಸಮೀಕರಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಂತೂ ಖಂಡಿತಾ ಇಲ್ಲ. ಅವು ಯಾವುದೋ ಒಂದು ವರ್ಗದ ಅಗತ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಕುಳಿತು ಬರೆದ ಗ್ರಂಥಗಳಂತೂ ಅಲ್ಲ. ಪೌರಾಣಿಕ ಪುರುಷರಾದ ವ್ಯಾಸ ವಾಲ್ಮೀಕಿಗಳಿಗೆ ಅವುಗಳ ಕರ್ತೃತ್ವವನ್ನು ಆರೋಪಿಸಿದರೂ ಕೂಡ, ಈಗ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅವು ಹರಡಿಕೊಂಡಿರುವ ರೂಪಗಳು ಸಮಸ್ತ ಭಾರತೀಯರ ಸಮಷ್ಠಿಯ ರಚನೆಗಳು.

ಇಂಥದ್ದೊಂದು ಮಹಾನ್ ಸಂಪ್ರದಾಯವು ಜಗತ್ತಿನ ಬೇರೆ ಯಾವುದೇ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಇಷ್ಟೊಂದು ಜೀವಂತವಾಗಿ ಇಷ್ಟೊಂದು ದೀರ್ಘಕಾಲ ಬಾಳಿಕೊಂಡು ಬಂದಿರುವುದನ್ನು ನಾವು ಕಾಣೆವು. ಈ ಅಂಶವನ್ನು ಗಮನಿಸಿದಾಗ ಏಕೆ ಇವು ಭಾರತೀಯರಿಗೆ ಮುಖ್ಯ ಎಂದೆನಿಸಿವೆ ಎನ್ನುವ ಪ್ರಶ್ನೆ ಏಳದೇ ಇರದು. ಆದರೆ ಇಂದು ಭಾರತೀಯ ವಿದ್ವಾಂಸರು ರಾಮಾಯಣ ಮಹಾಭಾರತಗಳ ಕುರಿತು ಆಡುತ್ತಿರುವ ಮಾತುಗಳು ಹಾಗೂ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಸಂಶೋಧನೆಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಿದಾಗ ಇಂಥವರಿಗೆ ಒಂದೋ ಈ ಪ್ರಶ್ನೆ ಎದ್ದಿಲ್ಲ. ಅಥವಾ ಇವುಗಳ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಮತ್ತೇನೋ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವೇ ಮುಖ್ಯವಾಗಿದೆ ಎನ್ನದೇ ವಿಧಿ ಇಲ್ಲ.

ರಾಮಾಯಣ ಮಾಹಾಭಾರತಗಳಲ್ಲಿನ ಕೆಲವು ಘಟನೆಗಳನ್ನು ಜಾತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ದೌರ್ಜನ್ಯ, ಸ್ತ್ರೀ ಶೋಷಣೆ ಇತ್ಯಾದಿಗಳಿಗೆ ದೃಷ್ಟಾಂತಗಳೆನ್ನುವಂತೆ ಬಿಂಬಿಸುವ ಪರಿಪಾಠ ಆಧುನಿಕ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದುಬಂದಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಏಕಲವ್ಯ, ಕರ್ಣ, ಶಂಬೂಕ ವಧೆ, ಸೀತಾ ಪರಿತ್ಯಾಗ, ಅಗ್ನಿಪರೀಕ್ಷೆ, ಇತ್ಯಾದಿಗಳು, ವಸಾಹತು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಕುರಿತು ಬಂದ ಚರ್ಚೆಗಳಿಂದ ಇಂಥ ನಿರೂಪಣೆಗಳು ಬೆಳೆದವು. ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ದ್ರಾವಿಡ ಚಳವಳಿಕಾರರು-ಇದು ಆರ್ಯ ಆಕ್ರಮಣದ ಕಥೆ ಎಂಬಂತೆ ಚಿತ್ರಿಸಿ ಅವಹೇಳನಕಾರಿಯಾಗಿ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಕುವೆಂಪು ಅವರಿಗೆ ಈ ಕಾವ್ಯಗಳ ಮೇಲೆ ಅಪಾರ ಗೌರವವಿತ್ತು. ರಾಮಾಯಣ ದರ್ಶನದಂಥ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಕೃತಿಯನ್ನು ಅವರು ನಮಗೆ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ದ್ರಾವಿಡ ಚಳವಳಿಯ ಧೋರಣೆಯನ್ನು ಒಪ್ಪಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಅಷ್ಟಾಗಿಯೂ ಅವರು ಒಂದು ಪ್ರಗತಿಪರ ಧೋರಣೆಯಿಂದ ಕೆಲವು ಘಟನೆಗಳನ್ನು ಜಾತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ದೌರ್ಜನ್ಯ ಎಂದು ಚಿತ್ರಿಸಿದ್ದರು.

ಆದರೆ ಇತ್ತೀಚಿನ ತಲೆಮಾರಿನವರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ರಾಮಾಯಣ ಮಹಾಭಾರತಗಳನ್ನು ಹೀಗಳೆಯುವುದರಿಂದಲೇ ನಮ್ಮ ಸಮಾಜ ಉದ್ಧಾರವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಭದ್ರವಾಗಿ ನಂಬಿಕೊಂಡಂತಿದೆ. ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಕುರಿತು ವಸಾಹತು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಪ್ರಚಲಿತದಲ್ಲಿ ಬಂದ ಸುಳ್ಳುಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡ ರಾಜಕೀಯದ ಅಧಿಕಾರಬಲವೂ ಇಂಥವರಿಗಿದೆ. ಆದರೆ ಇಂಥ ಪ್ರಗತಿಪರ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಎಡವಟ್ಟಿದೆ. ಒಂದೆಡೆ ರಾಮಾಯಣ ಮಹಾಭಾರತಗಳು ಕಟ್ಟು ಕಥೆಗಳು, ಐತಿಹಾಸಿಕ ಘಟನೆಗಳಲ್ಲ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ನಮ್ಮ ಆಧುನಿಕ ಶಿಕ್ಷಣವೂ ಅದನ್ನೇ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಅದೇ ವೇಳೆಗೆ ಈ ಕೃತಿಗಳ ಕೆಲವು ಘಟನೆಗಳು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸತ್ಯಗಳನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತವೆ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಿ ಕೆಲವು ಜಾತಿಗಳನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿ ಹೋರಾಡುತ್ತಾರೆ. ಈ ಕೃತಿಗಳೇ ನಡೆದ ಘಟನೆಗಳಲ್ಲ ಅಂತಾದರೆ ಇವರು ತಿಳಿಸುವ ಘಟನೆಗಳು ಮಾತ್ರ ನಿಜ ಹೇಗಾಗುತ್ತವೆ. ಇವು ನಿಜವಾದರೆ ಉಳಿದ ಘಟನೆಗಳೂ ನಿಜವೇಕಲ್ಲ? ಅಂದರೆ ತಮಗೆ ಬೇಕಾದಾಗ ಅವು ನೈಜ ಘಟನೆಗಳು, ಬೇಡಾದಾಗ ಕಟ್ಟು ಕಥೆಗಳು. ಈ ಧೋರಣೆಯೇ ಇಂಥವರ ಬೇಜವಾಬ್ದಾರಿತನವನ್ನು ನಿದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ.

ಇನ್ನು ಮೇಲಿನ ನಿರೂಪಣೆಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ ರಾಮಾಯಣ ಮಹಾಭಾರತಗಳ ಘಟನೆಗಳೆಲ್ಲವೂ ನಿಜವಾಗಿ ನಡೆದವುಗಳು ಎಂಬುದನ್ನು ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರಗಳ ಮೂಲಕ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಲು ಪರಿಶ್ರಮ ಪಡುತ್ತಿರುವವರೂ ಇದ್ದಾರೆ. ಇಂಥ ಸಂಶೋಧನೆಗಳ ಮೂಲಕ ಈ ಕೃತಿಗಳ ಘನತೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಬಹುದು ಎಂಬ ಧೋರಣೆ ಅವರದು. ರಾಮ ಹುಟ್ಟಿದ್ದು ಎಲ್ಲಿ, ಯಾವಾಗ? ಮಹಾಭಾರತ ಯುದ್ಧ ನಡೆದದ್ದು ಎಷ್ಟು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ, ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಕರಾರುವಕ್ಕಾಗಿ ತಿಳಿಸಿದರೆ ಅದು ನಿಜ ಘಟನೆ ಎಂಬುದು ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬುದು ಅವರ ನಂಬಿಕೆ. ನಾಸಾದ ಉಪಗ್ರಹ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು, ಖಗೋಲಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡರೆ ತಮ್ಮ ನಿರ್ಣಯಕ್ಕೆ ವೈಜ್ಞಾನಿಕತೆ ಪ್ರಾಪ್ತವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದೂ ಅವರು ನಂಬಿದ್ದಾರೆ. ರಾಮಸೇತುವಿನ ಉಪಗ್ರಹ ಚಿತ್ರ, ಘಟೋತ್ಕಚನ ಅಸ್ಥಿಪಂಜರದ ಚಿತ್ರ ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಜಾಲತಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಆಗಾಗ ಸುತ್ತಾಡಿಸಿ ಅವು ನಿಜವಾಗಿಯೂ ನಡೆದ ಘಟನೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಬಿಂಬಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಅವರು ಶತಮಾನಗಳವರೆಗೆ ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿ ಅಂತಹ ಒಂದೆರಡು ಘಟನೆಗಳು ನಿಜವೆಂದು ಪುರಾವೆಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ನಿರತರಾಗಿದ್ದಾರೆಯೇ ವಿನಃ ಅದನ್ನು ಮನದಟ್ಟು ಮಾಡಲು ಯಶಸ್ವಿಗಳಾಗಿಲ್ಲ. ಅವು ನಿಜಗಳಾದರೂ ಕೂಡ ಉಳಿದ ಅಸಂಖ್ಯ ಘಟನೆಗಳು ಸುಳ್ಳಾಗಿಯೇ ಉಳಿಯುತ್ತವಲ್ಲ? ಅವನ್ನೇನು ಮಾಡುತ್ತೀರಿ? ಅವನ್ನು ತೆಗೆದು ಹಾಕಿದರೆ ರಾಮಾಯಣ, ಮಹಾಭಾರತ ಉಳಿಯುತ್ತವೆಯೆ?

ಇನ್ನೂ ಕೆಲವು ಸಮರ್ಥಕರು ಈ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಬರುವ ವಿವಾದಗ್ರಸ್ತ ಭಾಗಗಳು ಮೂಲ ರಚನೆಗಳೇ ಅಲ್ಲ ಎನ್ನುವ ದಾರಿ ಹಿಡಿಯುತ್ತಾರೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಒಬ್ಬರು ‘ರಾಮಾಯಣದ ಉತ್ತರ ಕಾಂಡವನ್ನು ಬೌದ್ಧರು ಬರೆದು ಸೇರಿಸಿದ್ದು’ ಎಂದು ನನಗೆ ತಿಳಿಸಿದರು. ಏಕೆಂದರೆ ಉತ್ತರ ಕಾಂಡದಲ್ಲಿ ರಾಮನು ಸೀತೆಯನ್ನು ಅರಣ್ಯಕ್ಕೆ ಕಳುಹಿಸಿದ ಹಾಗೂ ಶಂಬೂಕ ವಧೆ ಮಾಡಿದ ಪ್ರಕರಣಗಳು ಬರುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ನಮ್ಮ ಮಹಾಕಾವ್ಯಗಳ ಘನತೆಯನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ವಿವಾದಗ್ರಸ್ತವಾದ ಭಾಗಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಈ ರೀತಿ ಅಕ್ರಮ ಗೊಳಿಸುತ್ತ ಸಾಗಿದರೆ ಕೊನೆಗೆ ಏನೂ ಉಳಿಯದಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯೂ ಇದೆ. ಇನ್ನೂ ಕೆಲವು ಮಡಿವಂತರು ರಾಮಾಯಣ ಮಹಾಭಾರತಗಳ ಬಹುರೂಪೀ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಲು ಹಿಂಜರಿಯುತ್ತಾರೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಅವುಗಳ ಜಾನಪದ ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ಇವರಿಗೆ ಅಪಥ್ಯವಾದ ಘಟನೆಗಳು ಸೇರಿಕೊಂಡಿರುತ್ತವೆ. ಹಾಗಾಗಿ ವಾಲ್ಮೀಕಿ, ವಸಿಷ್ಠರ ಕೃತಿಗಳು ಶುದ್ಧರೂಪಗಳು, ಉಳಿದವೆಲ್ಲ ಭ್ರಷ್ಟ ರೂಪಗಳು ಎಂದು ಅವನ್ನು ಅಕ್ರಮಗೊಳಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅದಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಮತ್ತೊಂದು ಗುಂಪಿನವರು ರಾಮಾಯಣದ ಸಂಸ್ಕೃತ ರೂಪವೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಪುರೋಹಿತಶಾಹಿಯ ಕರಾಮತ್ತು ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ರಾಮಾಯಣವು ಮಹತ್ವಗಳಿಸುವುದೇ ಈ ಬಹುತ್ವದಿಂದ ಎಂಬುದನ್ನು ಅರಿಯಲು ಇವರಿಬ್ಬರೂ ಸೋಲುತ್ತಾರೆ.

ರಾಮಾಯಣ ಮಹಾಭಾರತಗಳನ್ನು ದಾಟಿಸಿಕೊಂಡು ಬಂದ ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳ ಪರಂಪರೆಯು ಅವುಗಳ ಲೌಕಿಕ ಸತ್ಯ ಸುಳ್ಳುಗಳ ಕುರಿತು ಯಾವುದೇ ಚರ್ಚೆಯನ್ನೂ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ಇಂಥ ಚರ್ಚೆಗಳು ಅವಕ್ಕೆ ನಿಷ್ಟ್ರಯೋಜಕ. ಅವುಗಳು ಸತ್ಯವೆ ಸುಳ್ಳೆ ಎಂಬ ಚರ್ಚೆಯನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿದವರು ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯರು. ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯರಿಗೆ ಗತಕಾಲದ ಘಟನೆಗಳು ಸತ್ಯವಾಗಿದ್ದರೆ ಮಾತ್ರ ಅವು ಪ್ರಯೋಜಕ ಎಂಬ ಧೋರಣೆಯಿದೆ. ಅವುಗಳ ಪಾಠಾಂತರಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರ್ಪಡೆಯಾದ ಪ್ರಕ್ಷಿಪ್ತ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಿ ತೊಡೆದು ಮೂಲ ಶುದ್ಧ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನೂ ಅವರೇ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ್ದು. ಜೊತೆಗೇ ಭಾರತೀಯರು ನೈಜ ಘಟನೆಗಳನ್ನು ಅಜ್ಞಾನದಿಂದಲೋ, ದುರುದ್ದೇಶದಿಂದಲೋ ಮರೆಮಾಚಿ ಕಥೆಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬ ಧೋರಣೆ ಕೂಡ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯರಿಗಿತ್ತು. ಹಾಗೂ ಭಾರತೀಯರಿಗೆ ನಿಜವಾದ ಗತಕಾಲವನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ತಿಳಿವಳಿಕೆ ಇಲ್ಲ ಎಂದು ತೀರ್ಮಾನಿಸಿದರು. ತದನಂತರ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಈ ಕೃತಿಗಳ ಕುರಿತು ನಡೆದ ಆಧುನಿಕ ಅಧ್ಯಯನಗಳೆಲ್ಲವೂ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯರ ಇಂಥ ಗ್ರಹಿಕೆಗಳ ಮುಂದುವರಿದ ರೂಪಗಳೇ ಆಗಿವೆ. ಈ ಮೇಲೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ ಎಲ್ಲರೂ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯರದೇ ಧೋರಣೆಗಳನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿಕೊಂಡು ಬರುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಇಂಥ ಆಧುನಿಕ ಧೋರಣೆಗಳಿಂದಾಗಿ ಇಂದು ಈ ಕೃತಿಗಳ ಕುರಿತು ವಿದ್ಯಾವಂತರಲ್ಲಿ ಒಂದು ವಿಸ್ಮೃತಿ ಆವರಿಸಿದೆ. ಇವರೆಲ್ಲ ಕೆಲವು ಸರಳವಾದ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಕೇಳಿಕೊಳ್ಳಲಿ: ಮಹಾಭಾರತ ಹಾಗೂ ರಾಮಾಯಣಗಳನ್ನು ಭಾರತೀಯರು ಏಕೆ ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಕಥಿಸಿಕೊಂಡು, ದಾಟಿಸಿಕೊಂಡು ಬಂದಿದ್ದಾರೆ? ಏಕೆ ಅವು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಭಾಷೆ, ಪ್ರದೇಶ, ಜಾತಿ, ಮತಗಳ ಸ್ಮೃತಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಸೀಮಿತವಾಗಿಲ್ಲ? ಅವನ್ನು ನಮ್ಮ ರಾಜಕೀಯಕ್ಕೆ ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಬೀಸಾಕುವುದಷ್ಟೇ ನಮ್ಮ ಕೆಲಸವೆ? ಅವುಗಳ ಕಾಲವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದರೆ, ಅವು ಸತ್ಯ ಘಟನೆ ಎಂದು ಸಿದ್ಧಮಾಡಿದರೆ ಅಥವಾ ಅವುಗಳ ಮೂಲರೂಪವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದರೆ ಈ ಕೃತಿಗಳು ಏನು ಹೇಳುತ್ತಿವೆ ಎಂಬುದು ಗೊತ್ತಾಗಿ ಬಿಡುತ್ತದೆಯೆ? ಅವುಗಳ ಮಹತ್ವವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಯತ್ನಿಸುವವರಂತೂ ಈ ಕೊನೆಯ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಉತ್ತರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಅಗತ್ಯವಿದೆ.

ಭಾರತೀಯರು, ಹಿಂದೂಗಳು ಮುಸ್ಲಿಮರೆನ್ನದೇ ಎಲ್ಲರೂ, ‘ಅದರಲ್ಲೂ ಹಳ್ಳಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಹಿನ್ನೆಲೆಯವರ ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ನೆಂಟರ ಇಷ್ಟರು ಸದಾ ತುಂಬಿಕೊಂಡಿರುತ್ತಾರೆ. ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ನೆಂಟರನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸುತ್ತಾರೆ. ನೆಂಟರೂ ಕೂಡ ಅಷ್ಟೇ. ಆಹ್ವಾನವನ್ನು ಮನ್ನಿಸಿ ಶ್ರದ್ಧೆಯಿಂದ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದೇವೋ ಎಂಬಂತೆ ಹೋಗಿ ಬರುತ್ತಾರೆ. ಇದು ನೆಂಟರಿಗೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿದ್ದರೆ, ಮದುವೆ, ಮುಂಜಿಗಳಂಥ ಕಾರ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಇಷ್ಟರೆಲ್ಲರಿಗೂ ಆಹ್ವಾನ ಹೋಗುತ್ತದೆ. ಇಂದಂತೂ ಅದು ಜಾತಿ ಮತಗಳನ್ನು ಮೀರಿದ ಒಡನಾಡಿಗಳ ಸಮೂಹ. ಸಾವಿರಾರು ಜನ ಸೇರುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲೆಲ್ಲ ಊಟ ಮಾಡುವುದು ಮುಖ್ಯ. ಹಾಗಾಗಿ ಊಟದ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಜನದಟ್ಟಣೆ. ಯಾರಾದರೂ ನೆಂಟರು ಇಷ್ಟರಿಗೆ ಮರೆತು ಆಹ್ವಾನ ನೀಡದಿದ್ದರೆ ಅವರು ಸಿಟ್ಟು ಮಾಡುವುದೂ, ಇವರು ಮುಜುಗುರ ಪಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದೂ ಸಾಮಾನ್ಯ. ಈ ಪ್ರಕಾರದವರೆಲ್ಲರನ್ನೂ ನಮ್ಮ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ ಅಭ್ಯಾಗತರು ಎಂಬುದಾಗಿ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂದರೆ ಒಂದು ವಿಶೇಷ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಆಹ್ವಾನಿತರಾಗಿ ಬರುವವರು. ಆ ಸಂದರ್ಭಕ್ಕೆ ಆಹ್ವಾನವಿಲ್ಲದೇ ಯಾರೂ ಬರುವುದೂ ಇಲ್ಲ, ಬಂದರೂ ಅದು ಅನುಚಿತ ಹಾಗೂ ಅಸಂಬದ್ಧ. “ಕರೆಯದೇ ಬರುವವನ…..’ ಎಂಬ ಸರ್ವಜ್ಞನ ವಚನವು ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ.

ಹಾಗಂತ ಭಾರತೀಯರು ಆಹ್ವಾನದ ಬಗ್ಗೆ ಬಹಳ ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾಗಿದ್ದಾರೆ ಅಂತೇನಲ್ಲ. ಇಂಥವರ ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಆಹ್ವಾನವಿಲ್ಲದೇ, ಪೂರ್ವ ಸೂಚನೆಯಿಲ್ಲದೇ ಹೊತ್ತಲ್ಲದ ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಮನೆಗೆ ಬರುವವರೂ ಖಾಯಂ ಇರುತ್ತಾರೆ. ಅವರೇ ಅತಿಥಿಗಳು. ಅವರಿಗೆ ಬರಲಿಕ್ಕೆ ತಿಥಿ, ಆಹ್ವಾನ ಇತ್ಯಾದಿಗಳೂ ಬೇಡ. ಭಾರತೀಯ ಕುಟುಂಬಗಳಲ್ಲಿ ಇವರನ್ನೂ ಕೂಡ ಗೌರವಿಸಿ ಉಪಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ ಇಂಥ ಉಪಚಾರಕ್ಕೆ ಆತಿಥ್ಯ ಎಂಬುದಾಗಿಯೇ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜದ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟತೆ ಹಾಗೂ ಭಾರತೀಯರು ಇದನ್ನು ಸತ್ಸಂಪ್ರದಾಯ ಎಂಬುದಾಗಿ ತಿಳಿಯುತ್ತಾರೆ. ಪೂರ್ವಸೂಚನೆ ಇಲ್ಲದೇ ಇನ್ನೊಬ್ಬರ ಮನೆಗೆ ಹೋಗುವುದು ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯರಲ್ಲಿ ಅಸಭ್ಯ ನಡತೆ. ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯರಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತರಾದ ಭಾರತೀಯ ವಿದ್ಯಾವಂತರೂ ಕೂಡ ಹಾಗೇ ಭಾವಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅದರಲ್ಲೂ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಇಂದಿನ ಜೀವನಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಅತಿಥಿಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವುದು ಅಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಹೊತ್ತಲ್ಲದ ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಬಂದವರನ್ನು ಉಪಚರಿಸಬೇಕಾದರೆ ಅತಿಥಿ ಹಾಗೂ ಗೃಹಸ್ಥರಿಬ್ಬರ ಜೀವನ ಕ್ರಮವೂ ಅದಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುವಂತಿರಬೇಕು.

ನಗರಜೀವನದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಅನೇಕ ವಿದ್ಯಾವಂತರಿಗಂತೂ ಈ ರಿವಾಜಿನ ಕಲ್ಪನೆಯೂ ಇರಲಿಕ್ಕಿಲ್ಲ. ಈ ಅಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ಇಂಬು ಕೊಡಲಿಕ್ಕೆಂದೇ ಅತಿಥಿ ಎಂಬ ಶಬ್ದವನ್ನು ನಾವು ಗೆಸ್ಟ್ ಎಂಬುದಾಗಿ ಭಾಷಾಂತರಿಸಿದ್ದೇವೆ. ‘ನಮ್ಮ ಮನೆಗೆ ಯಾರೋ ಗೆಸ್ಟ್‌ಗಳು ಬಂದು (ವಕ್ಕರಿಸಿ) ಬಿಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ’ ಎನ್ನುತ್ತೇವೆ. ಆದರೆ ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಅಲ್ಲಿ ಬಂದವರು ಅತಿಥಿಗಳಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಗೊತ್ತಿಲ್ಲದೇ ಬರುವವರು ಗೆಸ್ಟ್ ಆಗಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಅದೇ ರೀತಿ, ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ದುಡ್ಡುಕೊಟ್ಟು ಉಳಿಯುವ ಗೆಸ್ಟ್ ಹೌಸ್‌ಗಳು ಅತಿಥಿಗೃಹಗಳಾಗಿವೆ. ದುಡ್ಡುಕೊಟ್ಟು ಪಡೆದ ಹಾಸ್ಪಿಟಾಲಿಟಿಯನ್ನು ಅತಿಥಿ ಸತ್ಕಾರವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದ್ದೇವೆ. ರೊಕ್ಕ ಇಸಿದುಕೊಂಡು ಮಾಡುವ ಸತ್ಕಾರ ಆತಿಥ್ಯ ಹೇಗಾಗುತ್ತದೆ? ಇಂಥ ಭಾಷಾ ಪ್ರಯೋಗಗಳಿಂದ ಅತಿಥಿ ಎಂಬ ಶಬ್ದದ ನಿಜ ಅರ್ಥದ ತಿಥಿಯೇ ಆಗಿದೆ. ಇಂಥ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗೆ ಸೇರಿದ ಯುವಜನರಿಗೆ ಮನೆಗೆ ಬಂದ ಪುಕ್ಕಟೆ ಅತಿಥಿಗಳನ್ನು ಮಾತನಾಡಿಸುವುದಲ್ಲೂ ಆಸಕ್ತಿಯಿಲ್ಲ.

ಅತಿಥಿಸತ್ಕಾರವನ್ನು ನಡೆಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗುವುದು ನಮ್ಮ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕುಟುಂಬಗಳ ಒಂದು ಕ್ರಮ. ಎಷ್ಟೇ ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಯಾರೇ ಬರಲಿ ಮನೆಯವರು ಗೊಣಗಾಡದೇ ಅವರಿಗೆ ಊಟೋಪಚಾರಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಾರೆ. ಬಹುತೇಕವಾಗಿ ಅವರು ನೆಂಟರಿಷ್ಟರಾದರೆ ಮನೆಮಂದಿಯೆಲ್ಲ ಖುಷಿಯಲ್ಲಿ ತೇಲುತ್ತಾರೆ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಹೆಂಗಸರಿಗೆ ಇದು ಶಿಕ್ಷೆಯೇ ಆಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಅದನ್ನು ವ್ಯಕ್ತವಾಗಿ ತೋರಿಸದೇ ಉಪಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ನನ್ನ ಬಾಲ್ಯದ ನೆನಪನ್ನೇ ಆಧರಿಸುವುದಾದರೆ, ಮನೆಗೆ ಬಂದವರನ್ನು ಮಕ್ಕಳಾದಿಯಾಗಿ ಎಲ್ಲರೂ ಮಾತನಾಡಿಸಿ ಉಪಚಾರ ಮಾಡಬೇಕು ಎಂಬುದು ನಮ್ಮ ಕಡೆಯ ಹವ್ಯಕರ ರಿವಾಜು. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಯಾರೋ ಪರಿಚಯವೇ ಇಲ್ಲದ ಹಾದಿ ಹೋಕರು ದಾರಿ ತಪ್ಪಿಯೋ, ರಾತ್ರಿ ಕಳೆಯಲೋ ಮನೆಗೆ ಬಂದು ಬಿಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಮಲಗಿದ್ದ ಅಮ್ಮ ಎದ್ದು ಅವರಿಗೆಲ್ಲ ಊಟ ತಯಾರಿಸಿ ಬಡಿಸಿ ಮಲಗುತ್ತಿದ್ದರು. ನಮ್ಮ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಅವರೊಬ್ಬರೇ ಹೆಂಗಸು. ಅವರಿಗೆ ನಾವು ಏಳು ಜನ ಮಕ್ಕಳು, ಜೊತೆಗೆ ಆಳು ಕಾಳು ಅಂತ ಅವರಿಗೆಲ್ಲ ಊಟ. ಆಸರಿ ಮಾಡಿ ಬಡಿಸುವ ಕೆಲಸವಿತ್ತು. ಇದನ್ನೆಲ್ಲ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತ ಅವಳು ಎಲ್ಲಾ ಕಾಲದಲ್ಲೂ ಸಂತೋಷವಾಗಿ ಈ ಕೆಲಸವನ್ನು ಮಾಡಬೇಕೆಂಬುದು ಅತಿಯಾದ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಸ್ತ್ರೀ ಶೋಷಣೆ ಎಂದು ಇಂದಿನ ಮಹಿಳೆಯರು ಕರೆಯಬಹುದು. ಅದೇನೇ ಇರಬಹುದು, ಆಕೆ ಈ ಕರ್ತವ್ಯವನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ನಿಭಾಯಿಸಿದಳು.

ಅತಿಥಿ ಸತ್ಕಾರವು ಸಂಸಾರಸ್ಥರ ಕರ್ತವ್ಯವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಇಷ್ಟಾನಿಷ್ಟಗಳು ಅಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ ನಾವೂ ಅನ್ಯರ ಅತಿಥಿಗಳಾಗಿ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದೆವು. ದಾರಿ ತಪ್ಪಿ ರಾತ್ರಿವೇಳೆ ಯಾರದೋ ಪರಿಚಯವಿಲ್ಲದವರ ಮನೆಗೆ ಹೋಗಿ ಉಳಿದದ್ದೂ ಇದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಜಾತಿ ಮತ ಅಂತೆಲ್ಲ ಸಂದಿಗ್ಧಗಳು ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ ಆ ಕಟ್ಟಳೆಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿಯೇ ಆತಿಥ್ಯವನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕುವೆಂಪು ತಮ್ಮ ನೆನಪಿನ ದೋಣಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಘಟನೆಯನ್ನು ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಕುವೆಂಪು ಅವರ ಮೇಟ್ರಿಕ್ ಪರೀಕ್ಷೆಯ ನಂತರ ಅವರು ತಮ್ಮ ಸಂಬಂಧಿಗಳು ಹಾಗೂ ಮಿತ್ರರೊಂದಿಗೆ ಶಿವಮೊಗ್ಗೆಯಿಂದ ಕುಪ್ಪಳಿಗೆ ವಾಪಸು ಹೋಗಬೇಕಿತ್ತು. ಕಾಡಿನ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಮಧ್ಯಾಹ್ನದ ಹೊತ್ತು ಯಾವುದೇ ಪೂರ್ವ ಸೂಚನೆ ಇಲ್ಲದೇ ಒಬ್ಬರು ಭಟ್ಟರ ಮನೆಗೆ ಹೋಗುತ್ತಾರೆ. ಇವರು ಹದಿನೈದಿಪ್ಪತ್ತು ಜನರಿದ್ದರು. ಭಟ್ಟರು ಸಂತೋಷ ಪಟ್ಟು ಇವರಿಗೆಂದೇ ವಿಶೇಷ ಭೋಜನವನ್ನು ಮಾಡಿಸಿ ಉಪಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ಒಕ್ಕಲಿಗರ ನಡುವಿನ ಕೆಲವು ಜಾತಿ ಕಟ್ಟಳೆಗಳನ್ನು ಪಾಲಿಸುತ್ತಲೇ ಈ ಸತ್ಕಾರ ನಡೆಯಿತು ಎಂಬುದಾಗಿ ಕುವೆಂಪು ದಾಖಲಿಸುತ್ತಾರೆ. ಜಾತಿ ಕಟ್ಟಳೆಗಳನ್ನಿಟ್ಟುಕೊಂಡೂ ಆ ಮನೆಯವರು ಗೃಹಸ್ಥ ಧರ್ಮವನ್ನು ಪಾಲಿಸುವ ಕರ್ತವ್ಯವನ್ನು ಮರೆಯಲಿಲ್ಲ.

ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಅತಿಥಿ ಸತ್ಕಾರವನ್ನು ಗೃಹಸ್ಥ ಧರ್ಮ ಎಂಬುದಾಗಿ ಎತ್ತಿ ಹಿಡಿಯಲಾಗಿದೆ. ಅತಿಥಿ ದೇವೋ ಭವ ಎಂಬ ಹೇಳಿಕೆಯು ಜನಜನಿತವಾಗಿದೆ. ಮಹಾಭಾರತದ ಆಶ್ವಮೇಧಿಕ ಪರ್ವದ ೯೨ನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯದಲ್ಲಿ ‘ಬಂದಂಥ ಅತಿಥಿಯನ್ನು ಅವನ ಕುಲ ಮೂಲಗಳನ್ನು ಕೇಳಿ ಎಂದೂ ಅವಮಾನಿಸಬಾರದು. ಪರಲೋಕದಲ್ಲಿ ಹಿತವನ್ನು ಬಯಸುವವರು ತಮ್ಮ ಮನೆಗೆ ಬಂದವನು ಚಾಂಡಾಲನಿರಲಿ, ಶ್ವಪಾಕನಿರಲಿ, ಅತಿಥಿಯಾಗಿ ಬಂದವನನ್ನು ಅನ್ನವನ್ನು ನೀಡಿ ಸತ್ಕರಿಸಬೇಕು’ ಎಂಬ ಹೇಳಿಕೆಯಿದೆ. ಅಂದರೆ ಈ ರಿವಾಜು ಅಂದಿನ ಕಾಲದಲ್ಲೂ ಹೀಗೇ ಇತ್ತು. ರಾಮಾಯಣದಲ್ಲಿ ರಾವಣನು ಬ್ರಾಹ್ಮಣನಂತೆ ವೇಷಮರೆಸಿಕೊಂಡು ಸೀತಾಪಹರಣಕ್ಕಾಗಿ ಪಂಚವಟಿಯ ಆಶ್ರಮಕ್ಕೆ ಅತಿಥಿಯಾಗಿ ಹೋಗುತ್ತಾನೆ. ಸೀತೆ ಅವನನ್ನು ಒಳಗೆ ಕರೆದು ಉಪಚರಿಸಿ ಅತಿಥಿ ಸತ್ಕಾರ ಮಾಡುವ ದೀರ್ಘ ವರ್ಣನೆಯೇ ಇದೆ. ಸೀತೆ ಶ್ರದ್ದೆಯಿಂದ ಆಚರಿಸಿದ ಈ ಪದ್ಧತಿಯು ಅವಳಿಗೇ ಮುಳುವಾಯಿತೆನ್ನುವುದು ಬೇರೆ ವಿಚಾರ. ಅತಿಥಿ ಎಂಬ ಶಬ್ದವು ಭಾರತೀಯರ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಜೀವನಕ್ರಮವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಯಾರಿಗಾದರೂ ಅನಿರೀಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಅಪರಿಚಿತರ ಆತಿಥ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸುವ ಪ್ರಸಂಗ ಒದಗಬಹುದು, ಸಂಚಾರ ಸಾಧನಗಳು ಇಂದಿನ ಹಾಗೆ ಇಲ್ಲದಿದ್ದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ದೂರ ಪ್ರಯಾಣದಲ್ಲಿರುವವರು ಇಂಥ ಆತಿಥ್ಯವನ್ನು ನಂಬಿಕೊಂಡೇ ವ್ಯವಹಾರ ಸಾಗಿಸಬೇಕಿತ್ತು. ಇಂದೂ ಕೂಡ ಭಾರತೀಯ ಹಳ್ಳಿಗರಲ್ಲಿ ಈ ಧೋರಣೆ ಹಾಗೇ ಉಳಿದಿದೆ. ಇದು ನಮ್ಮ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಸಮಾಜದ ಎಲ್ಲ ಜಾತಿಗಳು ಪಾಲಿಸಿಕೊಂಡು ಬಂದ ಧರ್ಮವಾಗಿದೆ. ಇದು ಅನಿರೀಕ್ಷಿತ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ, ಸನ್ನಿವೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಪರಸ್ಪರಾವಲಂಬನೆಯನ್ನು ಸಾಧ್ಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಬ್ರಿಟಿಷರು ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜದ ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ಮಾಡುವಾಗ ಅವರಿಗೆ ಇಲ್ಲಿನ ಜನರನ್ನು ಪರಸ್ಪರ ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸುವ ಜಾತಿ ಕಟ್ಟಳೆಗಳು ಕಾಣಿಸಿದವು. ಆ ಅಂಶವನ್ನಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಅವರು ಜಾತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಈ ಸಮಾಜವನ್ನು ಒಡೆದಿದೆ ಎಂದರು. ಆದರೆ ಜಾತಿಗಳ ಆಚೆಗೆ ಸಮುದಾಯಗಳನ್ನು ಬೆಸೆಯುವ ಹಾಗೂ ಪರಸ್ಪರಾವಲಂಬನೆಯನ್ನು ಸಾಧ್ಯಮಾಡುವ ಇಂಥ ಆಚರಣೆಗಳು ಅವರಿಗೆ ಕಾಣಿಸಲಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ ಐರೋಪ್ಯರಿಗೆ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ವರ್ಣ ವರ್ಗಗಳ ಹಿನ್ನೆಲೆಯನ್ನು ನೋಡಿ, ತಮಗೆ ಇಷ್ಟವಾದಾಗ ಇಷ್ಟ ಪಟ್ಟವರನ್ನು ಮಾತ್ರ ಆಹ್ವಾನಿಸಿ ಸತ್ಕರಿಸುವುದು ಗೊತ್ತಿತ್ತು. ಹೀಗೆಲ್ಲಾ ಊಟದ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಎಲ್ಲಿಂದಲೋ ವಕ್ಕರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವವರನ್ನು ಶ್ರದ್ಧೆಯಿಂದ ಸತ್ಕರಿಸುವುದು ಬಹುಶಃ ಅವರಿಗೆ ಅನಾಗರಿಕತೆಯ ಲಕ್ಷಣವಾಗಿ ಕೂಡ ಕಾಣಿಸಿರಬಹುದು. ಇಂದು ಆತಿಥ್ಯ ಎಂಬ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನೇ ಮರೆಯತೊಡಗಿರುವ ನಾವೂ ಕೂಡ ಹಾಗೇ ಯೋಚಿಸಿದರೆ ಆಶ್ಚರ್ಯವಿಲ್ಲ.

ಈ ಲೇಖನವನ್ನು ಬರೆಯುತ್ತಿರುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನ ದೇವಾಲಯಗಳಿಗೆ ಸ್ತ್ರೀಯರ ಪ್ರವೇಶದ ಹೋರಾಟಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಿವೆ. ಅವೆಂದರೆ ಶಬರಿಮಲೆ ಹಾಗೂ ಶನಿ ಶಿಂಗ್ಲಾಪೂರ. ಈ ಹೋರಾಟವನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿರುವವರು ಪ್ರಗತಿಪರರು ಹಾಗೂ ಸ್ತ್ರೀವಾದಿಗಳು. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅವರು ಎತ್ತುತ್ತಿರುವ ಚರ್ಚೆಯನ್ನು ಗಮನಿಸಿದಾಗ ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಕುರಿತು ಈ ಮುಂದಿನ ತಪ್ಪು ಕಲ್ಪನೆಗಳು ಅವರಿಗೆ ಇರುವುದು ಸ್ಪಷ್ಟ. ಅದೆಂದರೆ: ೧. ಹಿಂದೂ ಎನ್ನುವುದು ಇಸ್ಲಾಂ, ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯಾನಿಟಿಗಳಂತೆ ಒಂದು ರಿಲಿಜನ್ನು. ೨. ಹಿಂದೂಗಳ ದೇವಾಲಯಗಳು ಚರ್ಚು ಮಸೀದಿಗಳಂತೆ ಹಿಂದೂಗಳ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪೂಜಾ ಸ್ಥಳಗಳು. ಹಾಗಾಗಿ ಹಿಂದೂ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಇಂಥ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಬಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳದಿರುವುದು ಲಿಂಗತಾರತಮ್ಯವನ್ನು ಮಾಡಿದಂತೇ ಎಂಬುದು ಅವರ ತರ್ಕ.

ಹಿಂದೂ ಎನ್ನುವುದು ಇಸ್ಲಾಂ ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯಾನಿಟಿಗಳಂತೆ ರಿಲಿಜನ್ನಲ್ಲ. ಇದೊಂದು ಬಹು ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳ ಸಮಾಜ. ಈ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳಿಗೆ ಆಧಾರವಾಗಿ ಕ್ರೈಸ್ತ ಮುಸ್ಲಿಮರಿಗೆ ಇರುವಂತೆ ಯಾವುದೇ ದೇವವಾಣಿ, ಪವಿತ್ರ ಗ್ರಂಥ ಅಥವಾ ಏಕರೂಪೀ ಡಾಕ್ಟ್ರಿನ್ನುಗಳ ಆಧಾರವಿಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿ ಇಂಥ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು ವೈವಿಧ್ಯಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಬೆಳೆದುಕೊಂಡಿವೆ. ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯಗಳು ಚರ್ಚುಗಳಂತೆ ಒಂದು ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಆಡಳಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಘಟಕಗಳಲ್ಲ. ಅವು ಹುಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುವುದು, ಅವುಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ, ಜನಪ್ರಿಯತೆ, ನಿರ್ವಹಣೆ, ಅವನತಿ ಇವೆಲ್ಲ ಆಯಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲತೆಗೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಖಾಸಗಿ ವಿಚಾರಗಳಾಗಿವೆ. ಅವುಗಳಿಗೆ ಭಕ್ತರು ನಾನಾ ಕಡೆಗಳಿಂದ ಬರುತ್ತಾರೆ ಎಂಬ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಅವು ಸಾರ್ವಜನಿಕವಲ್ಲ, ಏಕೆಂದರೆ ಆ ಭಕ್ತರಿಗೆ ಅಲ್ಲಿ ಬರಲೇಬೇಕೆಂಬ ನಿರ್ಬಂಧವಿಲ್ಲ. ಭಕ್ತರು ಆಯಾ ಕ್ಷೇತ್ರದ ರೀತಿ ರಿವಾಜುಗಳಿಗೆ ಗೌರವಕೊಟ್ಟೇ ಅಲ್ಲಿಗೆ ತಮ್ಮ ಇಷ್ಟಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದಿರುತ್ತಾರೆ. ಯಾರಿಗಾದರೂ ಹೊಸ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಕಟ್ಟಿ ಬೆಳೆಸುವ ಆಯ್ಕೆ ಮುಕ್ತವಾಗಿದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಜಾತಿಗಳಿಗೆ, ಮತಗಳಿಗೆ, ಕುಲಗಳಿಗೆ, ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ, ಊರುಗಳಿಗೆ, ಗಲ್ಲಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ದೇವಾಲಯಗಳು ಇರುವುದು.

ಇಂಥ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿನ ರಿವಾಜುಗಳು ಕೂಡ ಅಷ್ಟೇ ವೈವಿಧ್ಯಪೂರ್ಣವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಕೆಲವೆಡೆ ಹೆಂಗಸರಿಗೆ ಪ್ರವೇಶವಿಲ್ಲವಾದರೆ ಕೆಲವೆಡೆ ಗಂಡಸರಿಗೇ ಪ್ರವೇಶವಿಲ್ಲ, ಕೆಲವೆಡೆ ಹೆಂಗಸರನ್ನೇ ಇಟ್ಟು ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರೆ. ಕೆಲವೆಡೆ ಅಸ್ಪೃಶ್ಯರಿಗೆ ಪ್ರವೇಶವಿಲ್ಲ. ಇನ್ನೂ ಕೆಲವೆಡೆ ಅಸ್ಪೃಶ್ಯರಾದಿಯಾಗಿ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಮುಟ್ಟಿ ದರ್ಶನದ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಕೆಲವೆಡೆ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರ ಎಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆಳಜಾತಿಯವರು ಹೊರಳಾಡಿದರೆ, ಕೆಲವೆಡೆ ಮೇಲ್ಟಾತಿಗಳ ಬೆನ್ನನ್ನು ದಲಿತ ಪೂಜಾರಿಗಳು ತುಳಿದು ಸಾಗುತ್ತಾರೆ. ಕೆಲವೆಡೆ ಅಂಗಿ ಬಿಚ್ಚದೇ ಭಕ್ತಾದಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರವೇಶ ಇಲ್ಲವಾದರೆ ಕೆಲವೆಡೆ ಸ್ವತಃ ಪೂಜಾರಿಗಳೇ ಸೈಟರ್, ಮಫ್ಲರ್ ಸಮೇತ ಪೂಜೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಹೆಂಗಸರ ಕಾಲಿಗೆ ಗಂಡಸರು ಬೀಳುವುದೂ, ಅಸ್ಪೃಶ್ಯರ ಕಾಲಿಗೆ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ಬೀಳುವುದೂ ಇಂಥ ದೇವಾಲಯಗಳ ವೈವಿಧ್ಯಪೂರ್ಣ ರಿವಾಜುಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲೇ ಬರುತ್ತವೆ. ಇಂಥ ಯಾವುದೋ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಹೆಂಗಸರನ್ನು ಒಳಗೆ ಬಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿಲ್ಲ ಹಾಗಾಗಿ ಅವರು ಸ್ತ್ರೀಯರನ್ನು ಕೀಳುಭಾವದಿಂದ ನೋಡುತ್ತಾರೆ ಎನ್ನುವವರು ಪುರುಷರನ್ನೇ ಒಳಗೆ ಬಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳದ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ತ್ರೀಯರಿಗೆ ಪುರುಷರ ಕುರಿತು ಕೀಳು ಭಾವನೆ ಇದೆ ಎನ್ನಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಮೇಲ್ಟಾತಿಯವರ ಬೆನ್ನನ್ನು ತುಳಿಯುವ ಅಸ್ಪೃಶ್ಯರು ಮೇಲ್ಟಾತಿಗಳನ್ನು ಕೀಳಾಗಿ ನೋಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎನ್ನಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಕೆಲವು ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಹಿಂದೂಗಳ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಜಾತಿ ತಾರತಮ್ಯಕ್ಕೆ ಉದಾಹರಣೆ ಮಾಡಿ ಸಾರ್ವತ್ರೀಕರಿಸುವುದು ಅವಾಸ್ತವಿಕವಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂಥ ಮಾತನ್ನಾಡುವವರು ಈ ದೇವಾಲಯಗಳಿಗೇ ಹೋಗದವರು ಮಾತ್ರ.

ಇನ್ನು ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಹಕ್ಕಿನ ಕುರಿತು ಮಾತನ್ನಾಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಭಾರತೀಯ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ಚರ್ಚು ಮಸೀದಿಗಳಂಥ ಪ್ರಾರ್ಥನಾ ಸ್ಥಳಗಳು ಎಂದು ತಪ್ಪಾಗಿ ಕಲ್ಪಿಸಿದ್ದರಿಂದ ಈ ಎಲ್ಲ ಆವಾಂತರಗಳು, ಭಾರತೀಯರಿಗೆ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಹೋಗಿಯೇ ದೇವರನ್ನು ಪೂಜೆ ಮಾಡಬೇಕು ಅಥವಾ ಪೂಜೆ ಮಾಡಿಯೇ ಸದ್ಗತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಬೇಕು ಎಂಬ ನಿರ್ಬಂಧವಿಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿ ದೇವಾಲಯ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದ್ದರಿಂದ ಯಾವುದೇ ಭಾರತೀಯನ ಧಾರ್ಮಿಕ ಹಕ್ಕು ಚ್ಯುತಿಯಾಗುವುದಾಗಲೀ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಸ್ಥಾನಮಾನವು ಭ್ರಷ್ಟವಾಗುವುದಾಗಲೀ ಇಲ್ಲಿ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಪರಮಾತ್ಮನ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಅಥವಾ ಸದ್ಧತಿಗೆ ದೇವಾಲಯಗಳೊಂದೇ ಸಾಧನ ಎಂಬುದಾಗಿ ನಮ್ಮ ಯಾವ ಮಹಾಪುರುಷರೂ ಹೇಳಿಲ್ಲ, ಯಾವ ಗ್ರಂಥಗಳೂ ಸಾರಿಲ್ಲ. ಹಾಗೆ ಸಾರಿದವರನ್ನು ಅಜ್ಞಾನಿಗಳು ಎಂದೇ ನಮ್ಮ ಪರಂಪರೆ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ‘ಧಾರ್ಮಿಕ ಹಕ್ಕಿನ ಕುರಿತು ಮಾತನಾಡುವವರಿಗೆ ನಮ್ಮ ಪರಂಪರೆಯ ಕುರಿತು ಈ ಅಜ್ಞಾನವಿದೆ ಎನ್ನಲಡ್ಡಿಯಿಲ್ಲ. ಇದಕ್ಕಿಂತ ತಮಾಷೆಯ ವಿಷಯವೆಂದರೆ ಈ ಹೋರಾಟಗಾರರು ತಾವೇ ಗೌರವಿಸದ ಸದ್ಗತಿಯ ಹಕ್ಕನ್ನು ಇತರರಿಗೆ ಕೊಡಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಹೋರಾಡುತ್ತಿರುವುದು.

ಈ ಧಾರ್ಮಿಕ ಹಕ್ಕು ಎಂಬುದು ನಮಗೆ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯರಿಂದ ಬಂದ ಬಳುವಳಿ. ಆದರೆ ಪ್ರಸ್ತುತ ಚಳವಳಿಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವವರಿಗೆ ಒಂದು ವಿಷಯ ಗೊತ್ತಿದ್ದಂತಿಲ್ಲ. ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯರು ಧಾರ್ಮಿಕ ಹಕ್ಕು ವಯಕ್ತಿಕ ಆಯ್ಕೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರತೀ ವ್ಯಕ್ತಿಗೂ ತನ್ನ ಸದ್ಗತಿಗೆ ಬೇಕಾದ ರಿಲಿಜನ್ನನ್ನು ಆಯ್ದುಕೊಳ್ಳುವ ಹಕ್ಕು ದೈವದತ್ತವಾಗಿದೆ. ಅನ್ಯರು ಅದರಲ್ಲಿ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪ ಮಾಡಿದರೆ ಅದು ಧಾರ್ಮಿಕ ಹಕ್ಕಿನ ಹರಣವೇ ಆಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗೇ ಬಲಾತ್ಕಾರದ ಮತಾಂತರವನ್ನು ಧಾರ್ಮಿಕ ಹಕ್ಕಿನ ಚ್ಯುತಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಪ್ರಸ್ತುತ ಚರ್ಚೆಯಲ್ಲಿ ಇವರೆಲ್ಲ ಸಮಸ್ತ ಭಕ್ತ ಸ್ತ್ರೀ ಸಮುದಾಯದ ಧಾರ್ಮಿಕ ಹಕ್ಕಿನ ಕುರಿತು ಮಾತನಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಹಾಗೂ ಇವರು ಆ ಭಕ್ತ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಸೇರಿಲ್ಲ. ಹಾಗಾದರೆ ಇವರು ಅವರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೇಗೆ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಬಲ್ಲರು? ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆ ಏಳುತ್ತದೆ. ಈ ಹೋರಾಟ ಮಾಡುವವರು ಭಕ್ತ ಸ್ತ್ರೀಯರ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಸಂಗ್ರಹಣೆ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆಯೆ? ಆ ಸ್ತ್ರೀಯರು ‘ಈ ಸಂಪ್ರದಾಯವು ಇರಲಿ’ ಎಂದು ಹೇಳಿದ ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಹಕ್ಕಿನ ಕುರಿತು ಹೋರಾಡುವವರೇ ಅದನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿದ ಹಾಗಾಗುವುದಿಲ್ಲವೆ? ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಅವರಿಗಿರುವುದು ಒಂದೇ ಉತ್ತರ: ಅದೆಂದರೆ ಈ ಸ್ತ್ರೀಯರೆಲ್ಲ ಮುಗ್ಧರು, ತಿಳಿವಳಿಕೆಯಿಲ್ಲದವರು, ಇಲ್ಲ ಸೋಗಲಾಡಿಗಳು. ಇಂಥ ಉತ್ತರಗಳು ಸ್ತ್ರೀ ಘನತೆಯ ಪರವಾಗಿ ಹೋರಾಡುವವರಿಗೆ ಬೇಕೆ?

ಇನ್ನು ಈ ಹೋರಾಟವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿರುವವರಲ್ಲಿ ಇಬ್ಬಂದಿತನವೂ ಇದೆ. ಶಬರಿಮಲೆಯ ಆಚರಣೆಯನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿ ಪಿಐಎಲ್ ಹಾಕಿದವರು ಒಬ್ಬ ಮುಸ್ಲಿಂ. ಇಸ್ಲಾಂನಲ್ಲಿ ಸ್ತ್ರೀಯರಿಗೆ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕವಾಗಿ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯಲ್ಲಿ ಸಹಭಾಗಿತ್ವವಿಲ್ಲ. ಹಾಗಿರುವಾಗ ಈ ಸ್ತ್ರೀ ಪರ ಹೋರಾಟಗಾರರಿಗೆ ಇಂಥ ಜ್ವಲಂತ ಸಮಸ್ಯೆ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಬೀಳದೇ ಶಬರಿಮಲೆಗೆ ಹೋಗುವ ಹಿಂದೂ ಸ್ತ್ರೀಯರ ಸಮಾನತೆಗೆ ಚ್ಯುತಿ ಬಂದಿತೆನ್ನುವುದು ಮಾತ್ರ ಕಾಡುವ ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗಿದ್ದುದು ಆಶ್ಚರ್ಯ. ಇಂಥ ವಿಷಯಗಳು ಈ ಹೋರಾಟಗಳ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆಯನ್ನೇ ಸಂದೇಹಿಸುವಂತೆ ಹಾಗೂ ಅದರ ಹಿಂದೆ ಕೋಮುವಾದೀ ಅಜೆಂಡಾಗಳನ್ನು ಊಹಿಸುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಇಂಥ ಹೋರಾಟಗಾರರು ಹಿಂದುತ್ವವಾದವನ್ನು ಗಟ್ಟಿಮಾಡುವ ಕಾಯಕವನ್ನಲ್ಲದೇ ಬೇರೆ ಯಾವ ಸಾಧನೆಯನ್ನೂ ಮಾಡುವಂತೆ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ. ಇಂಥ ಹೋರಾಟಗಳ ಮಿತಿಯನ್ನು ತಿಳಿಸಲು ಇದು ಒಂದು ಉದಾಹರಣೆ ಅಷ್ಟೆ. ಶಬರಿಮಲೆಯಲ್ಲಿ, ಶನಿ ಸಿಂಗಣಾಪುರಗಳಲ್ಲಿ, ಅಥವಾ ಇನ್ನೂ ಇಂಥ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಇರುವ ಆಚರಣೆಗಳು ಆಯಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು ಹಾಗೂ ಅವುಗಳ ರಿವಾಜಿಗೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟವು ಅಷ್ಟೆ. ಅವನ್ನು ಸ್ತ್ರೀಯರ ಸಮಾನತೆಯ ಹಾಗೂ ಹಕ್ಕುಗಳ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನಾಗಿ ನೋಡುವುದೇ ತಪ್ಪು. ಅದರಿಂದ ಹುಟ್ಟುವುದು ವಿವಾದ ಹಾಗೂ ಪ್ರಕ್ಷುಬ್ದತೆಯೇ ವಿನಃ ಸ್ತ್ರೀ ಸಮಾನತೆಯಲ್ಲ.

ಹಿಂದೂಯಿಸಂನಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲೆಲ್ಲೂ ಸುಳ್ಳು, ಅನೈತಿಕತೆ ಹಾಗೂ ಮೌಡ್ಯಗಳೇ ತುಂಬಿವೆ ಎಂಬುದು ವಿದ್ಯಾವಂತ ಹಿಂದೂಗಳ ಸಾಮಾನ್ಯ ಜ್ಞಾನವೇ ಆಗಿಬಿಟ್ಟಿದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕಾಣಿಸಿದ ಆಚರಣೆಗಳೆಲ್ಲವೂ ಒಂದಿಲ್ಲೊಂದು ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಹತ್ತಿಕ್ಕುತ್ತಿರುವಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಅದಕ್ಕೆ ಸರಿಯಾಗಿ ಪೂಜಾರಿಗಳೂ ಋತುಸ್ರಾವ, ಮೈಲಿಗೆ ಅಂತೆಲ್ಲ ತುಪ್ಪ ಹೊಯ್ಯುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ. ಋತುಸ್ರಾವವು ದೇವಾಲಯಗಳಿಗೆ ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗಿದ್ದೇ ಹೌದಾಗಿದ್ದರೆ ಉಳಿದ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ತ್ರೀಯರನ್ನು ಏಕೆ ಬಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ? ಅವಕ್ಕೆಲ್ಲ ಚಳವಳಿಗಳೇ ನಡೆದವೆ? ಈಗ ಸ್ತ್ರೀಯರಿಗೆ ವೇದಗಳನ್ನು, ಪೌರೋಹಿತ್ಯವನ್ನು ಕಲಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ದಲಿತ ಸ್ತ್ರೀಯರನ್ನೇ ಪೂಜಾರಿಗಳನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುವ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನೂ ನೋಡಿದ್ದೇವೆ. ಅವು ಯಾವ ಹಿಂದೂಗಳಿಗೂ ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗಿ ಕಾಡಿಲ್ಲ. ಅಂದರೆ ಇಲ್ಲಿ ಮೇಲ್ನೋಟಕ್ಕೆ ಕಾಣಿಸುವುದೆಂದರೆ ಅದು ಆಯಾ ದೇವಾಲಯಗಳ ರಿವಾಜು ಹಾಗೂ ಭಕ್ತರು ಅವನ್ನು ಮಾನ್ಯಮಾಡಿಯೇ ಆ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತಾರೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಇಂಥ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುವವರಿಗೇ ಅವು ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗಿ ಕಾಡುವವ ವರೆಗೂ ಅದೊಂದು ನಿವಾರಿಸಬೇಕಾದ ಸಮಸ್ಯೆಯಲ್ಲ. ಅವಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧ ಪಡದವರ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪವಂತೂ ಅನಗತ್ಯ ಹಿಂಸೆಗೆ ಎಡೆಮಾಡುತ್ತದೆ. ಅಂಥದ್ದೊಂದು ಸಂದರ್ಭ ಬಂದಾಗ ಅವರೇ ಮತ್ತೊಂದು ಪುರಾಣವನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡು ಹೊಸ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಮಾನ್ಯಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ನಮ್ಮ ಯಾವ ದೇವಾಲಯಗಳ ಪೂಜಾ ವಿಧಿಗಳೂ ಆಚಂದ್ರಾರ್ಕವಾಗಿ ಇರುವಂಥವಲ್ಲ. ಅವು ಕಾಲದಿಂದ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಭಕ್ತರ ಒಲವುಗಳಿಗೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡೇ ಬಂದಿವೆ. ದೇವಾಲಯಗಳ ದೇವರುಗಳೇ ಬದಲಾಗಿವೆ. ಆಚರಣೆ ಬದಲಾಗುವುದು ಏನು ಮಹಾ?

ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಮೈಸೂರು ಸಿಂಹಾಸನಕ್ಕೆ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯನ್ನು ನಿಯಮಿಸಿ ಪಟ್ಟಾಬಿಷೇಕವನ್ನು ನಡೆಸಿದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕದ ಮಾಧ್ಯಮಗಳ ತುಂಬೆಲ್ಲ ಪರ ವಿರೋಧ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳ ಸುರಿಮಳೆಯಾಯಿತು. ಕೆಲವು ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು ಆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಸಹಭಾಗಿಗಳಾಗಲು ಹಿಂಜರಿದರು. ಮತ್ತೂ ಕೆಲವರು ತಾವು ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದನ್ನು ಜನರ ವಿಶೇಷ ಗಮನಕ್ಕೆ ತರಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು. ಆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಹಳೆಯ ಮೈಸೂರಿನ ಸಮಸ್ತ ಪ್ರಜಾ ಸಮುದಾಯವೂ ತುಂಬಾ ಸಂಭ್ರಮದಿಂದ ಸ್ವೀಕರಿಸಿತ್ತು. ಇದನ್ನು ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಂಡ ನಮ್ಮ ಮಾಧ್ಯಮಗಳೂ ಕೂಡ ಅದಕ್ಕೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಪ್ರಚಾರವನ್ನು ಕೊಟ್ಟವು. ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಏಕೆ ವಿರೋಧಿಸಬೇಕೆಂಬುದು ಬಹುಶಃ ಇವರಿಗೆಲ್ಲ ಅರ್ಥವಾದಂತಿಲ್ಲ. ವಿರೋಧಿಸುವವರು ಪ್ರಗತಿಪರರು ಎಂಬುದು ಕೆಲವರಿಗೆ ಗೊತ್ತಾದರೂ ವಿರೋಧ ಏಕೆಂಬುದು ತಿಳಿದಂತಿಲ್ಲ. ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮಾಜಿ ರಾಜ ಕುಟುಂಬದ ಖಾಸಗಿ ವ್ಯವಹಾರವು ರಾಜ್ಯದ ಜನತೆಯ ತಲೆತಿನ್ನುವ ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗಿದ್ದು ಕುತೂಹಲಕಾರಿಯಾಗಿದೆ.

ಇಂದು ಇದು ಅರಸು ಕುಟುಂಬದ ಖಾಸಗಿ ವ್ಯವಹಾರವೇ ಆದರೂ ಕೂಡ ಒಂದಾನೊಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಆಳಿದ ಕುಟುಂಬ ಅದು. ಆ ಕುಟುಂಬದ ಜೊತೆಗೆ ಹಳೆಯ ನೆನಪುಗಳನ್ನಿಟ್ಟುಕೊಂಡವರು, ಒಡನಾಡಿದವರು ಆ ಕೌಟುಂಬಿಕ ವ್ಯವಹಾರದಲ್ಲಿ ಭಾವನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಮೈಸೂರು ಸಂಸ್ಥಾನವು ಭಾರತೀಯ ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ ವಿಲೀನವಾದ ನಂತರವೂ ಹಳೆಯ ಮೈಸೂರಿನ ಜನತೆ ಈ ಕುಟುಂಬವನ್ನು ತಮ್ಮ ರಾಜರು ಎಂಬುದಾಗಿ ನೋಡುವುದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿಲ್ಲ. ಅದಕ್ಕೆ ಇಂಬು ಕೊಡುವಂತೆ ಅರಸರ ಅಳ್ವಿಕೆ ಹಾಗು ಪಿಂಚಣಿಗಳನ್ನು ರದ್ದು ಮಾಡಿದರೂ ಕೂಡ ಅರಸೊತ್ತಿಗೆಯ ಪ್ರತೀಕವಾದ ಅರಮನೆಯು ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣವಾಗಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಮುಕ್ತವಾಯಿತು. ಮೈಸೂರು ದಸರಾವನ್ನು ಪ್ರತೀ ವರ್ಷವೂ ವಿಜೃಂಭಣೆಯಿಂದ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಮೈಸೂರು ಅರಸರು ಕೈಗೊಂಡ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕೆಲಸಗಳು ಹಾಗೂ ನೀರಾವರಿ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಈ ಭಾಗದ ಜನತೆ ತಮ್ಮ ಬದುಕನ್ನು ರೂಪಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಇವೆಲ್ಲವೂ ಅರಸೊತ್ತಿಗೆಯ ನೆನಪುಗಳನ್ನು ಜನಮನದಲ್ಲಿ ಬೇರೂರಿಸುವ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತವೆಯೇ ವಿನಃ ಅದನ್ನು ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಮುಂದುವರಿಸಿಕೊಂಡು ಬರುತ್ತಿರುವ ಇಂದಿನ ಸರ್ಕಾರವನ್ನಲ್ಲ, ಹಾಗಾಗಿ ಇಂದು ಆ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಪಟ್ಟಾಭಿಷೇಕ ನಡೆದರೆ ಅದು ಈ ಜನರಿಗೆಲ್ಲ ಸಂಬಂಧವೇ ಇಲ್ಲದ ಸಂಗತಿಯಾಗಿ ಉಳಿಯುವುದಿಲ್ಲ.

ಪ್ರಗತಿಪರರೇಕೆ ಪಟ್ಟಾಭಿಷೇಕವನ್ನು ವಿರೋಧಿಸುತ್ತಾರೆ? ಅರಸೊತ್ತಿಗೆಯೇ ಇಲ್ಲದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಪಟ್ಟಾಭಿಷೇಕ ಎನ್ನುವುದು ತಮಾಷೆಯಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತದೆ ಎನ್ನುವುದೇನೋ ಸರಿ. ಏಕೆಂದರೆ ಪಟ್ಟಾಭಿಷೇಕವು ರಾಜ ಕುಟುಂಬದ ಸದಸ್ಯನೊಬ್ಬನನ್ನು ರಾಜನನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿ ಅವನ ಆಳ್ವಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವ ವಿಧಿ. ಈಗ ರಾಜ್ಯವೇ ಇಲ್ಲದಿರುವುದರಿಂದ ಇದೊಂದು ಮೌಡ್ಯವಾಗಿ ಅವರಿಗೆ ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ. ಇಷ್ಟೇ ಆಗಿದ್ದರೆ ಅವರೆಲ್ಲ ತಮಾಷೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಇರಬಹುದಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಪ್ರಗತಿಪರರಿಗೆ ಈ ಆಚರಣೆಯ ಕುರಿತು ಭಯ ಹಾಗೂ ಆತಂಕಗಳು ಕೂಡ ಇವೆ. ಅವರಿಗೆ ಅದೊಂದು ಅಪಾಯಕಾರಿ ಸೂಚನೆಯಾಗಿದೆ. ಭಾರತೀಯ ರಾಜಕೀಯವನ್ನು ಮತ್ತೆ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪೂರ್ವ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಒಯ್ಯುವ ಹುನ್ನಾರವಾಗಿ ಅವರಿಗೆ ಈ ಚಟುವಟಿಕೆಯು ಕಾಣಿಸುತ್ತಿದೆ. ಅಂದರೆ ವರ್ಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಸಮಾಜವನ್ನು ಮತ್ತೆ ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಶಕ್ತಿಗಳು ಇನ್ನೂ ನಾಶವಾಗಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಕರೆಗಂಟೆ ಅವರಿಗೆ ಕೇಳಿಸುತ್ತಿದೆ.

ಬ್ರಿಟಿಷರು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಕಂಪನಿ ಆಳ್ವಿಕೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವಾಗ ಮೊದಲ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಅವರು ಭಾರತೀಯ ದೇಶೀ ರಾಜರೊಂದಿಗೆ ನೇರವಾಗಿ ಹಣಾಹಣಿ ಮಾಡಬೇಕಾಯಿತು. ಬ್ರಿಟಿಷರ ಆಳ್ವಿಕೆಯು ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಜ್ಞಾನೋದಿತ ರಾಜಕೀಯ ಚಿಂತನೆಗಳನ್ನಾಧರಿಸಿತ್ತು. ಆದರೆ ಇಲ್ಲಿ ಆಳವಾಗಿ ಬೇರು ಬಿಟ್ಟಿದ್ದ ರಾಜತ್ವವನ್ನು ಕಿತ್ತೊಗೆಯದೇ ಅವರ ಆಳ್ವಿಕೆ ಸಾಧ್ಯವಿರಲಿಲ್ಲ. ಹೊಸದಾಗಿ ಜಮೀನು ಮಾಡುವವರು ಅಲ್ಲಿರುವ ಮರಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಬೊಡ್ಡೆ ಸಮೇತ ಕೀಳಬೇಡವೆ? ಈ ಮರಗಳ ತಲೆಯನ್ನೊಂದೇ ಹೊಡೆದರೆ ಮತ್ತೆ ಚಿಗುರುತ್ತವೆ. ಇದು ಬ್ರಿಟಿಷರಿಗೆ ೧೮೫೭ರ ಸಂಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಅನುಭವವೇದ್ಯವಾಯಿತು. ೧೯ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಮೊದಲಾರ್ಧ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ದೇಶೀ ರಾಜರು ಹಾಗೂ ಅವರ ಬಂಟರಿಂದ ಪ್ರತಿರೋಧಗಳನ್ನು ಅವರು ಎದುರಿಸಿ ಉಸಿರು ಬಿಡುತ್ತಿರುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ೧೮೫೭ರ ಸಂಗ್ರಾಮವು ಸ್ಫೋಟದಂತೆ ಸಂಭವಿಸಿತು. ತದನಂತರ ಜನಮಾನಸದಲ್ಲಿರುವ ರಾಜತ್ವದ ಒಲವುಗಳನ್ನೇ ಬೇರುಸಮೇತ ಕೀಳುವ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಅವರು ಮನಗಂಡರು. ಈ ರಾಜತ್ವವೆಂಬುದು ನಿರುಪಯುಕ್ತ ಹಾಗೂ ಪ್ರಗತಿಗೆ ಅಪಾಯಕಾರಿ ಎಂಬ ತಿಳಿವಳಿಕೆಯನ್ನು ಭಾರತೀಯರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಶಿಕ್ಷಣದ ಮೂಲಕ ಬಿತ್ತತೊಡಗಿದರು.

ಭಾರತೀಯ ರಾಜರ ಕುರಿತ ವಸಾಹತು ನಿರೂಪಣೆ ಏನಿದೆ? ವಸಾಹತು ಪೂರ್ವ ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜವು ಬರ್ಬರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಿದ್ದು ಅದನ್ನು ಪೋಷಿಸಿಕೊಂಡು ಬಂದವರೇ ಈ ಭಾರತೀಯ ಪ್ರಭುಗಳು. ಇವರ ಆಳ್ವಿಕೆಯು ಯಾವುದೇ ಜನಪರ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನಾಧರಿಸದೇ ನಿರಂಕುಶವಾಗಿತ್ತು. ಈ ಆಳ್ವಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾ ಕಲ್ಯಾಣದ ಕಲ್ಪನೆಯೇ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಇವರು ಬ್ರಾಹ್ಮಣರ ಕೈಗೊಂಬೆಗಳಾಗಿ ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಜಾತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಶೋಷಣೆಗಳನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿದರು. ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜವು ನಿಂತ ನೀರಿನಂತೆ ಬದಲಾವಣೆಯಿಲ್ಲದೇ ಉಳಿದುಕೊಂಡು ಬರಲು ಇಂಥ ರಾಜತ್ವವೇ ಕಾರಣ. ಹಾಗಾಗಿ ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜವು ಪ್ರಗತಿ ಹೊಂದಬೇಕಾದರೆ ಈ ಪ್ರಾಚೀನ ರಚನೆಗಳನ್ನು ನಾಶಮಾಡಬೇಕು. ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪ್ರಭುತ್ವವೇ ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜವನ್ನು ಪ್ರಗತಿಯತ್ತ ಒಯ್ಯುವ ಸಾಧನ. ಇತ್ಯಾದಿ, ಇತ್ಯಾದಿ.

ವಸಾಹತು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಬರೆದ ಭಾರತೀಯ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ದೇಶೀ ರಾಜರು ಚಿತ್ರಿತರಾಗುವುದು ಹೀಗೆ. ದೇಶೀ ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಾಗ ಜಗತ್ತಿಗೆ ತಮ್ಮ ಕೃತ್ಯದ ಉದಾತ್ತತೆಯನ್ನು ಮನದಟ್ಟು ಮಾಡಲು ಬ್ರಿಟಿಷರಿಗೆ ಇಂಥದ್ದೊಂದು ಕಥೆ ಅತ್ಯಗತ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಇದಕ್ಕೆ ಜೀವಂತ ದೃಷ್ಟಾಂತಗಳಾಗಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ರೆಕ್ಕೆ ಪುಕ್ಕಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡ ದೇಶೀ ಸಂಸ್ಥಾನಿಕರ ತಿಕ್ಕಲುತನ, ಷೋಕಿಗಳ ಕಥೆಗಳೂ ಜನಜನಿತವಾದವು. ಇಂಥ ರಾಜತ್ವವು ಭಾರತಕ್ಕಂಟಿದ ಮಾರಕ ರೋಗ, ಅದರಿಂದ ಕಳಚಿಕೊಳ್ಳದೇ ನಮಗೆ ಉಳಿಗಾಲವಿಲ್ಲ ಎಂಬುದಾಗಿ ಭಾರತೀಯ ವಿದ್ಯಾವಂತರು ಯೋಚಿಸಿದ್ದರಲ್ಲಿ ಆಶ್ಚರ್ಯವೇ ಇಲ್ಲ. ಇಂಥ ಕೆಲಸಗಳಿಂದ ಬ್ರಿಟಿಷರು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಉತ್ಕಾಂತಿಯೊಂದನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಮಾರ್ಕ್ಸ್ನಂಥ ಐರೋಪ್ಯ ಚಿಂತಕರೇ ನಂಬಿದ್ದರಲ್ಲಿಯೂ ಆಶ್ಚರ್ಯವಿಲ್ಲ. ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಧೋರಣೆಗಳನ್ನು ಕಣ್ಮುಚ್ಚಿ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡವರಿಗೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಾನಂತರ ಈ ಹಳೆಯ ಪ್ರಭುತ್ವವು ನಾಶವಾದರೂ ಅದರ ಪಳೆಯುಳಿಕೆಗಳು ಭೂತಗಳಾಗಿ ಕಾಡುತ್ತಿವೆ. ಅವರಿಗೆ ಮೈಸೂರಿನ ಪಟ್ಟಾಭಿಷೇಕ ಪ್ರಸಂಗವು ಕೇವಲ ಒಂದು ಕೌಟುಂಬಿಕ ಸಮಾರಂಭವಾಗಿ ಉಳಿಯುವುದಿಲ್ಲ. ಅದಕ್ಕಿಂತಲೂ, ಜನಸಾಗರವೇ ಅದನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸಿ ಸಂಭ್ರಮಿಸುತ್ತದೆಯೆಂದರೆ ಮತ್ತೂ ಹೆದರಿಕೆಯಾಗುವುದು ಸಹಜ. ನಿಜವಾಗಿ ನೋಡಿದರೆ ಮೈಸೂರು ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆದದ್ದು ಇದ್ಯಾವುದೂ ಅಲ್ಲ. ಅದೊಂದು ಕೌಟುಂಬಿಕ ಆಸ್ತಿಯ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಸಮಾರಂಭ ಹಾಗೂ ಧಾರ್ಮಿಕ ವಿಧಿ. ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ ರಾಜನ ವಾರಸುದಾರನನ್ನು ನಿಯಮಿಸುವ ಶಾಸ್ರೋಕ್ತ ಕ್ರಮವನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಅನುಸರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅದು ಅವರ ಖಾಸಗಿ ಆಯ್ಕೆ. ಅದಕ್ಕೆ ಇಲ್ಲದ ಆಯಾಮಗಳನ್ನು ಆರೋಪಿಸಿಕೊಂಡವರಿಗೆ ಅದೊಂದು ದೊಡ್ಡ ಭೂತವಾಗಿ ಕಾಣಿಸುತ್ತಿದೆ.

ರಾಜತ್ವವೊಂದು ಕಳಚಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದ ದುಃಸ್ವಪ್ನವಾಗಿದ್ದೇ ಹೌದಾಗಿದ್ದರೆ ಮೈಸೂರು ರಾಜರ ನೆನಪುಗಳು ಜನಮನದಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಉಳಿದುಕೊಂಡು ಬರಬಾರದಿತ್ತು. ಈ ರಾಜರ ಜನಪರ ಕಾರ್ಯಗಳ ಹಿಂದೆ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪ್ರಭುತ್ವದ ಪ್ರಭಾವ ಇತ್ತು ಎನ್ನುವವರೂ ಇದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ ಬ್ರಿಟಿಷರು ನೇರವಾಗಿ ಆಳಿದ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗಿಂತ ಈ ರಾಜರ ಆಳ್ವಿಕೆಯೇ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಗತಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಿತ್ತು ಹಾಗೂ ಜನಪರವಾಗಿತ್ತು ಎಂಬುದು ಇತಿಹಾಸಕಾರರಿಗೂ ಗೊತ್ತಿರುವ ವಿಷಯ. ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಭಾರತದಲ್ಲೇ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲು ಪ್ರಜಾ ಪ್ರತಿನಿಧಿ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡದ್ದು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲ, ಮೈಸೂರು ಅರಸರದು. ಮೈಸೂರು ಅರಸರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಶಿಕ್ಷಣ, ನೀರಾವರಿ, ಸಾರಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ, ಕೈಗಾರಿಕೆ ಇತ್ಯಾದಿ ಪ್ರಜಾಹಿತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಸಮಕಾಲೀನ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಎಷ್ಟೋ ಮುಂದಿದ್ದವು. ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳ ವರೆಗೆ ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಉಳಿಸಿ ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡು ಬಂದ ಈ ರಾಜತ್ವ ಎಂಬ ಸಂಗತಿಯನ್ನು ಇತಿಹಾಸಕಾರರಿನ್ನೂ ಸರಿಯಾಗಿ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡಿಲ್ಲ. ಭಾರತೀಯ ರಾಜತ್ವದ ಕುರಿತ ಬ್ರಿಟಿಷರ ಕಥೆಗಳನ್ನೇ ನಂಬಿಕೊಂಡವರಿಗಂತೂ ಅದು ಅರ್ಥವಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯೇ ಇಲ್ಲ.

ಆರ್ಯರು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬಂದ ನಂತರ  ಪರಿಶುದ್ಧತೆಯನ್ನು ಹಾಗೂ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆಯನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ವರ್ಣ/ಜಾತಿಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿದರು ಎಂಬ ಸಿದ್ಧಾಂತವು ಇಂದು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ. ಭಾರತೀಯ ಮೂಲದ ಜನರನ್ನೆಲ್ಲ ಶೂದ್ರ ಹಾಗೂ ಪಂಚಮರೆಂದು ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಕೆಳಜಾತಿಗಳನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಹಾಗೂ ಆರ್ಯ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಮೇಲಿನ ಮೂರು ವರ್ಣಗಳು ತಮ್ಮ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆಯನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಂಡವು ಎಂಬುದು ಜನಪ್ರಿಯ ಕಥೆಯಾಗಿದೆ. ವರ್ಣಧರ್ಮವು ಆಳುವವರನ್ನು ಕ್ಷತ್ರಿಯರೆಂದು ಕರೆಯುತ್ತದೆ. ಹಾಗೂ ಬ್ರಹ್ಮ, ಕ್ಷತ್ರಿಯ, ವೈಶ್ಯ ಈ ಮೂರು ವರ್ಣಗಳು ದ್ವಿಜ ವರ್ಣಗಳು ಎನ್ನುತ್ತದೆ. ದ್ವಿಜರು ಆರ್ಯರು ಎಂಬುದಾಗಿ ಸಮೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹಾಗೂ ಆಳುವ ವರ್ಗವು ಆರ್ಯ ಹಿನ್ನೆಲೆಯದು ಎನ್ನುವ ತರ್ಕವು ಕೂಡ ಸಹಜವಾಗಿಯೇ ಕಾಣುತ್ತದೆ.

ಆದರೆ ವರ್ಣವೆಂದರೇನು? ಅದಕ್ಕೂ ಜಾತಿಗಳಿಗೂ ನಡುವೆ ಸಂಬಂಧವೇನು? ಆರ್ಯ ಎಂದರೇನು? ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗೆ ನಾವು ಇದುವರೆಗೆ ನಂಬಿಕೊಂಡ ಉತ್ತರಗಳು ಸರಿಯಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ವಿದ್ವಾಂಸರು ಮನಗಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಅದೇ ರೀತಿ ದೇಶೀ ಮೂಲನಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ಶೂದ್ರ/ಪಂಚಮ ಜಾತಿಗಳನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿ ಅವರ ಮೇಲೆ ಸವಾರಿ ಮಾಡಲು ವರ್ಣವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಲಾಯಿತೆ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಗೂ ಭಾರತದ ಚರಿತ್ರೆಯು ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಉತ್ತರವನ್ನು ನೀಡುವುದಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ ವರ್ಣ ಕಲ್ಪನೆಯಲ್ಲಿ ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಪ್ರಭುತ್ವವನ್ನು ರಚಿಸಿ ಆಡಳಿತ ನಡೆಸಿದ ವರ್ಣವು ಕ್ಷತ್ರಿಯ ಎನ್ನಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಆಳುವ ಜಾತಿಗಳಿಗೂ, ಕ್ಷತ್ರಿಯ ಎಂಬ ವರ್ಣಕ್ಕೂ ಸ್ಥಾಯಿಯಾದ ಸಂಬಂಧವೇ ಕಂಡುಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಭಾರತೀಯ ಚರಿತ್ರೆಯುದ್ದಕ್ಕೂ ಈ ಅಸ್ಪಷ್ಟತೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಇದರೊಳಗೆ ಆರ್ಯ ಎನ್ನುವ ಆಳುವ ಜನಾಂಗವನ್ನು ಎಲ್ಲಿ ಹುಡುಕುತ್ತೀರಿ?

ನಮ್ಮ ಚರಿತ್ರೆಯು ದಾಖಲಿಸುವಂತೆ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಜಾತಿಗಳ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಿಂದ ಬಂದ ನಾಯಕರು ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಕಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಅವರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ತಮ್ಮ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನಾಗಿ ಬೆಳೆಸಿದ್ದಾರೆ. ಒಂದು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಅಥವಾ ಸ್ಥಾನಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ನಾಯಕರು ಅಥವಾ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಸಾಹಸಿಗಳು ಸ್ವತಂತ್ರ ರಾಜರಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರು ರಾಜರಾದಾಗ ಅವರನ್ನು ಹಾಗೂ ಅವರ ಹತ್ತಿರದ ಸಂಬಂಧಿಗಳ ಬಳಗವನ್ನು ಕ್ಷತ್ರಿಯರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿ ಪಟ್ಟಾಭಿಷೇಕದ ವಿಧಿಗಳನ್ನು ನೆರವೇರಿಸಿ ಬಿರುದು ಬಾವಲಿಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಹಳೆ ಮೈಸೂರಿನ ದೇವಚಂದ್ರ ಎಂಬ ಕವಿಯ ರಾಜಾವಳಿ ಕಥಾಸಾರ ಎಂಬ ಗ್ರಂಥವು ತಿಳಿಸುವ ಪ್ರಕಾರ ಇಂತಹ ರಾಜನ ರಕ್ತ ಸಂಬಂಧಕ್ಕಾಗಿ ಅವನ ಬಳಗದಲ್ಲಿ ಆಯ್ದ ಕುಟುಂಬಗಳಿಗೆ ಗೋತ್ರ ಸೂತ್ರಗಳನ್ನು ನೀಡಿ, ಪೌರಾಣಿಕ ಸೂರ್ಯ-ಚಂದ್ರ ವಂಶಗಳಿಗೆ ಅವನ್ನು ಜೋಡಿಸಿ ಅವರನ್ನು ಕ್ಷತ್ರಿಯರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲಾಗುತಿತ್ತು. ಛತ್ರಪತಿ ಶಿವಾಜಿಯು ಮರಾಠಾ ಜಾತಿಗೆ ಸೇರಿದ್ದು ಅವನ ಪಟ್ಟಾಭಿಷೇಕವನ್ನು ಸ್ಥಳೀಯ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ನೆರವೇರಿಸಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದಾಗ ಅವನು ಬೇರೆಡೆಯಿಂದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರನ್ನು ಕರೆಸಿಕೊಂಡು ಸಂಸ್ಕಾರವನ್ನು ಮಾಡಿಸಿಕೊಂಡನು. ಈ ಸಂಸ್ಕಾರವು ಕೂಡ ಚಕ್ರವರ್ತಿಗಳಿಗೆ ಅಥವಾ ಸಾಮ್ರಾಟರಿಗೆ ನಡೆದುದಕ್ಕೆ ಚಾರಿತ್ರಿಕ ದಾಖಲೆಗಳಿವೆ. ಆದರೆ ಅದಕ್ಕೂ ಕೆಳಹಂತದ ರಾಜರಿಗೆ ನಡೆದ ದಾಖಲೆಗಳು ವಿರಳ.

ಆದರೆ ಇಂಥ ಉದಾಹರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಇಡೀ ಜಾತಿಯೇ ಆಳುವ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೇರಿದ ಸೂಚನೆಗಳಿಲ್ಲ. ಆ ಜಾತಿಯಲ್ಲೇ ಕೆಲವು ಆಳುವ ಕುಟುಂಬಗಳು ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಿದ್ದವು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಚಿತ್ರದುರ್ಗದ ಸುತ್ತ ಮುತ್ತ ಪಾಳೆಯಗಾರ ನಾಯಕರಾಗಿ ಪ್ರವರ್ಧಮಾನಕ್ಕೆ ಬಂದ ಬೇಡರು ಸುಮಾರು ಎರಡು ನೂರು ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಕಾಲ ಆ ಪ್ರದೇಶವನ್ನಾಳಿದರು. ಆದರೆ ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಾದರೂ ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಬೇಡರೆಲ್ಲರೂ ಆಳುವವರ್ಗವಾಗಿದ್ದುದರ ಸೂಚನೆ ಇಲ್ಲ. ಇಂದು ಕೂಡ ಅದೇ ಬೇಡರು ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದ್ದಾರೆ. ಇವರೆಲ್ಲ ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡದಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತಾರೆ. ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಈ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವರು ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಆಳಿದ್ದರು ಎಂಬುದರಿಂದ ಈ ಸಮಸ್ತ ಬೇಡರ ಸ್ಥಾನಮಾನವೇನೂ ಬದಲಾದಂತೆ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ, ಅವರಲ್ಲೇ ಕೆಲವು ಕುಲ ಹಾಗೂ ಕುಟುಂಬಗಳು ಮುಂಚೂಣಿಗೆ ಬಂದವು. ಹೀಗೆ ಆಳುವ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಗಳಿಸಿಕೊಂಡ ಅನೇಕ ಅರಸರು ಕ್ಷತ್ರಿಯ ಸಂಸ್ಕಾರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದಂತೆಯೂ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ. ಅಂದರೆ ಆಳುವವರೆಲ್ಲ ಕ್ಷತ್ರಿಯ ವರ್ಣಕ್ಕೆ ಸೇರಲೇಬೇಕಿರಲಿಲ್ಲ, ಹಾಗೂ ಆಳ್ವಿಕೆಗೂ, ಕ್ಷತ್ರಿಯ ವರ್ಣಕ್ಕೂ, ಜನಾಂಗಕ್ಕೂ, ಜಾತಿಗೂ ಕಾರ್ಯಾಕಾರಣ ಸಂಬಂಧವಿದ್ದಂತೆ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿ ಭಾರತೀಯ ಚರಿತ್ರೆಯ ಯಾವುದಾದರೂ ಕಾಲಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಆರ್ಯರೆಂಬ ಪರಕೀಯರು ವರ್ಣವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮೂಲಕ ಇಲ್ಲಿನ ಮೂಲನಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ಆಳಿದ್ದರು ಎಂಬುದು ಅಸಂಬದ್ಧ.

ಇನ್ನು ಈ ಆಳುವ ಪಟ್ಟವು ಕೇವಲ ಮೇಲ್ಟಾತಿಗಳಿಗೆ ಮೀಸಲಾಗಿತ್ತೆ? ನಮಗೆ ಅಂಥ ಆಧಾರಗಳಿಲ್ಲ. ನಂದ-ಮೌರ್ಯ ಕಾಲದಿಂದ ನಮ್ಮ ರಾಜಮನೆತನಗಳ ಯುಗ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ತದನಂತರ ಹದಿನೆಂಟನೆಯ ಶತಮಾನದ ವರೆಗೆ ಸಾವಿರಾರು ದೊಡ್ಡ-ಸಣ್ಣ ರಾಜ ಮನೆತನಗಳು ಭಾರತದ ತುಂಬ ಆಳಿವೆ. ಇವುಗಳ ಮೂಲ ಪುರುಷರನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿದಾಗ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರಾದಿಯಾಗಿ ಅಸ್ಪೃಶ್ಯರ ವರೆಗೆ ಎಲ್ಲ ಜಾತಿಯವರೂ ಈ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸಿದ ಉದಾಹರಣೆಗಳಿವೆ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಹಿನ್ನೆಲೆಯವರು ರಾಜರಾದದ್ದು ತೀರಾ ಅಪರೂಪ. ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ನಮಗೆ ಕದಂಬ ಮಯೂರವರ್ಮನ ಉದಾಹರಣೆ ಸುಪ್ರಸಿದ್ದವಾಗಿದೆ. ಬಹುತೇಕರು ರೈತಾಪಿ, ಬುಡಕಟ್ಟು, ಅಲೆಮಾರಿ ಜನಾಂಗಗಳ ಹಿನ್ನೆಲೆಯವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಧರ್ಮಪಾಲ ಎಂಬ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಎತ್ತಿಹೇಳಿದ ಹಾಗೇ ವಸಾಹತು ಪೂರ್ವ ಕಾಲದ ಭಾರತೀಯ ರಾಜರುಗಳಲ್ಲಿ ಬಹುತೇಕರು ಇಂದಿನ ಹಿಂದುಳಿದ ಸಮುದಾಯಗಳ ಹಿನ್ನೆಲೆಯವರು. ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವಿಜಯನಗರ ಕಾಲದ ನಂತರ ಲಿಂಗಾಯತರು, ಒಕ್ಕಲಿಗರು ಹಾಗೂ ರೆಡ್ಡಿಗಳು ಇತ್ಯಾದಿ ಕೃಷಿ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಜಾತಿಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಇಂದು ಹಿಂದುಳಿದ ಜಾತಿಗಳು ಎಂದು ಗುರುತಿಸಬಹುದಾದ ಕುರುಬರು, ಬೇಡರು, ಮರವರು, ಇಂಥ ಅನೇಕ ಜಾತಿಗಳು ಪ್ರಧಾನವಾಗಿ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಅರಸೊತ್ತಿಗೆಗಳನ್ನು ಆಳಿದ್ದು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಭಾರತೀಯ ಚರಿತ್ರೆಯುದ್ದಕ್ಕೂ ಗುಡ್ಡಗಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಅಂಡಲೆಯುವ ಪಶುಸಂಗೋಪಕ ಹಾಗೂ ಬೇಟೆಗಾರ ಸಮುದಾಯಗಳೇ ಬಹುತೇಕವಾಗಿ ರಾಜ್ಯ ಕಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ.

ರಾಜತ್ವವೆಂಬುದು ತೀರಾ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲವಾಗಿ, ಸ್ವಂತ ಯೋಗ್ಯತೆಯನ್ನವಲಂಬಿಸಿ ಗಳಿಸಬೇಕಾದಂತಹ ಹಾಗೂ ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದಂತಹ ಅಧಿಕಾರವಾಗಿತ್ತು. ಜಾತಿ, ಕುಲ ಅಂತೆಲ್ಲ ಕಟ್ಟು ನಿಟ್ಟುಗಳನ್ನು ಹಾಕಿದರೂ ಆ ಚೌಕಟ್ಟಿಗೆ ಅದು ಬಗ್ಗಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಈ ವಾಸ್ತವವನ್ನು ಭಾರತೀಯರು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ರಾಜಾವಳಿ ಕಥಾಸಾರದಲ್ಲೇ ಕೆಳಜಾತಿಯವರು ರಾಜರಾಗುವುದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿ ಈ ಕೆಳಗಿನ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಬರುತ್ತದೆ “ಕಲಿಯುಗದಲ್ಲಿ ಜಾತಿ ಕ್ಷತ್ರಿಯ ಮತ್ತು ತೀರ್ಥ ಕ್ಷತ್ರಿಯ ಎಂಬ ಎರಡು ವಿಧಗಳಿವೆ. ರಾಜ ಮನೆತನಗಳಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದವನು ಜಾತಿ ಕ್ಷತ್ರಿಯ. ಹಾಗೆ ಹುಟ್ಟದಿದ್ದರೂ ತನ್ನ ಸ್ವಂತ ಯೋಗ್ಯತೆಯಿಂದ ಸಿಂಹಾಸನವನ್ನು ಗಳಿಸಿದವನು ಬ್ರಾಹ್ಮಣನೇ ಇರಬಹುದು, ಚಾಂಡಾಲನೇ ಇರಬಹುದು ಅವನು ತೀರ್ಥ ಕ್ಷತ್ರಿಯ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿ ಕುಲಜರೆಲ್ಲರೂ ಅವನ ಕಾಲಿಗೆ ಎರಗುತ್ತಾರೆ”.

ಭಾರತೀಯ ಪ್ರಭುತ್ವಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸ್ತವ ಇದ್ದದ್ದು ಹೀಗೆ. ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟನ್ನಾಧರಿಸಿಯೇ ಎಲ್ಲವೂ ನಿರ್ಣಯವಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ಆಯಾ ಜಾತಿಗಳಿಗೆ ಆಯಾ ಕರ್ಮಗಳನ್ನು ಕಠಿಣವಾಗಿ ವಿಧಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು ಎಂಬುದು ಸತ್ಯವೇ ಆಗಿದ್ದರೆ ಈ ಮೇಲೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ ದೇಶ ಭಾರತವೇ ಅಲ್ಲ ಎಂಬ ನಿರ್ಣಯಕ್ಕೆ ಬರಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ವಾಸ್ತವವನ್ನು ಇತಿಹಾಸಕಾರರು ಗುರುತಿಸಿದರೂ ಅದರ ಮಹತ್ವ ಅವರಿಗೆ ಕಾಣಿಸಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ ಅವರೆಲ್ಲ ವರ್ಣ/ಜಾತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಹಾಗೂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಪುರೋಹಿತಶಾಹಿ ಎಂಬ ಕಥೆಯನ್ನು ಕಾಣಬಯಸುವುದರಿಂದ ಇಂಥ ವಿಭಿನ್ನ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ರಾಜರಿಗೆ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ಕ್ಷತ್ರಿಯ ಸಂಸ್ಕಾರಗಳನ್ನು ಮಾಡಿಸುವುದೇ ನಿರ್ಣಾಯಕವಾಗಿ ಅವರಿಗೆ ಕಂಡಿದೆ. ಅವರ ಪ್ರಕಾರ ಇದೇ ಪುರೋಹಿತರ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಸಾಕ್ಷಿ. ಈ ತರ್ಕದ ಪ್ರಕಾರ ಇಂದೂ ಕೂಡ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಆಳ್ವಿಕೆ ನಡೆಸುತ್ತಿರುವವರು ಬಿಜೆಪಿ, ಜೆಡಿಎಸ್ ಅಥವಾ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸಿಗರಲ್ಲ, ಪ್ರಜಾ ಪ್ರಭುತ್ವವೂ ಅಲ್ಲ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು. ಏಕೆಂದರೆ ಆಳುವ ವರ್ಗದವರಿಗೆ ಹೋಮ ಹವನಗಳನ್ನು ಮಾಡಿಸಲಿಕ್ಕೆ, ಗುದ್ದಲಿ ಪೂಜೆಗೆ, ಜಲಾಶಯಗಳಲ್ಲಿ ಬಾಗಿನ ಸಮರ್ಪಣೆ ಮಾಡಿಸಲಿಕ್ಕೆ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರೇ ಹೋಗುತ್ತಾರಲ್ಲ!