ಬುದ್ಧಿಜೀವಿಗಳ ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳು

ಭಾರತೀಯ ಪ್ರಭುತ್ವದ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಆದರ್ಶಗಳನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ತಲೆಮಾರಿನಿಂದ ತಲೆಮಾರಿಗೆ ಅವುಗಳ ಗುಣಮಟ್ಟವು ಕುಸಿಯುತ್ತಿದೆ. ಅಂದರೆ ಅವುಗಳ ಧ್ಯೇಯಾದರ್ಶಗಳನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಆಚರಿಸುವಲ್ಲಿ ಅವುಗಳನ್ನು ನಡೆಸುವವರು ವಿಫಲರಾಗುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಈ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ತುಂಬೆಲ್ಲ ಪರೋಪಜೀವಿಗಳ ಒಂದು ವರ್ಗವು ತುಂಬಿಕೊಂಡು ಅವನ್ನು ತನ್ನ ಹಿಡಿತಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ. ಈ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಧ್ಯೇಯಾದರ್ಶಗಳ ಹೆಸರಿನಲ್ಲೇ ಅವುಗಳ ಸಂಪನ್ಮೂಲವನ್ನು ಹೀರಿ ತನ್ನ ಸ್ವಾರ್ಥಸಾಧನೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ  ಅದು ನಿರತವಾಗಿದೆ. ಹಾಗೂ ಇಂಥ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಸತ್ವವನ್ನು ಹೀರಿ ಶಿಥಿಲಗೊಳಿಸುತ್ತಿದೆ.

ನಮ್ಮ ಆಧುನಿಕ ಭಾರತೀಯ ಪ್ರಭುತ್ವವನ್ನು ಗಮನಿಸಿದಾಗ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುವ ಸಂಗತಿಯೊಂದಿದೆ. ಅದೆಂದರೆ ದಿನದಿಂದ ದಿನಕ್ಕೆ ಅದರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಗುಣಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಆಗುತ್ತಿರುವ ಅಧೋಗತಿ. ಈ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಂಗತಿಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಲಿಕ್ಕೆ ಸಂಶೋಧನೆ ಮಾಡಬೇಕಿಲ್ಲ. ಪ್ರತೀ ತಲೆಮಾರಿಗೂ ’ಹಿಂದಿನವರೇ ವಾಸಿ’ ಎನಿಸುತ್ತದೆ. ಶಿಕ್ಷಣ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಈಗೊಂದು ಐವತ್ತು ವರ್ಷದ ಹಿಂದೆ ಇದ್ದ ಶಿಕ್ಷಕರಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಈಗಿನ ಶಿಕ್ಷಕರು ಅವರ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಏರಲಾರರು. ಸಂಶೋಧನೆಯ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಈಗ ಐವತ್ತು ವರ್ಷದ ಹಿಂದಿದ್ದ ವಿದ್ವತ್ತು ಈಗ ಕಾಣೆಯಾಗಿದೆ. ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಕೂಡ ಅಷ್ಟೆ, ಹಣ ಹಡೆಯುವ ಹಾಗೂ ಪದವೀಧರರನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ಫ್ಯಾಕ್ಟರಿಗಳಾಗುತ್ತಿವೆ. ಜಾತಿ ಜಗಳಗಳ ಕಣಗಳಾಗುತ್ತಿವೆ. ಸಂಶೋಧನೆಗಾಗಿ ಕೋಟಿ ಕೋಟಿ ಹಣವನ್ನು ಸರ್ಕಾರವು ವೆಚ್ಚಮಾಡುತ್ತಿದೆ. ಆದರೆ ಐವತ್ತು ವರ್ಷದ ಹಿಂದೆ ಬಿಡಿಗಾಸನ್ನೂ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳದೇ ನಡೆಸಿದ ಸಂಶೋಧನೆಗಳಿಂದ ಹೊರಟಷ್ಟೂ ಫಲಿತಾಂಶ ಇವುಗಳಿಂದ ಹೊರಡುತ್ತಿಲ್ಲ. ಇಂದು  ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳನ್ನು ಬರೆಯುವವರೂ, ಓದುವವರೂ ಕಾಣೆಯಾಗುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಶಿಕ್ಷಕರೇ ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳನ್ನು ಓದಿಕೊಂಡು ಪಾಠಮಾಡುವುದರಿಂದ ಆಯಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿನ ಜ್ಞಾನ ಹಾಗೂ ಜಿಜ್ಞಾಸೆಗಳ ಉಸಿರು ಕ್ಷೀಣವಾಗುತ್ತ ಸಾಗಿದೆ.

               ಇದು ಕೇವಲ ಶಿಕ್ಷಣ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೊಂದೇ ಸೀಮಿತವಲ್ಲ. ಆಧುನಿಕ ಪ್ರಭುತ್ವದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಡಿ ಪೋಷಣೆಗೊಂಡ ಯಾವುದೇ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಿ ಅಲ್ಲಿ ಈ ಅವನತಿ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಯಾವುದಾದರೂ ಹಳೆಯ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರನ್ನು, ವಿಚಾರಿಸಿ ನೋಡಿ. ಅವರು ಇಂದಿನ ವಕೀಲರು ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ಹಾಗೂ ಆ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಂಶೋಧನೆಗಳನ್ನು  ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುವ ಆಸಕ್ತಿ ಹಾಗೂ ಅರ್ಹತೆಗಳನ್ನೇ ಹೊಂದಿಲ್ಲ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ, ತಾವು ಮಾಡಿದ  ವಾದಗಳು ಹೊಸತಲೆಮಾರಿನ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರಿಗೆ ಅರ್ಥವೇ ಆಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಸ್ವಲ್ಪ ಆಳವಾಗಿ ತಿಳಿದುಕೊಂಡ ಹಳೆಯ ವಕೀಲರು ಗೋಳಾಡುತ್ತಾರೆ. ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಗಬ್ಬೆದ್ದುಹೋಗಿದೆ ಎಂಬುದು ಇಂಥವರ ಅಂಬೋಣ. ಅದನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ರಾಜಕೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಬನ್ನಿ. ಅಲ್ಲೂ  ಹಳಬರದು ಅದೇ ಗೋಳಾಟ: ಬಹುತೇಕ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು ನಮ್ಮ ಸಂವಿಧಾನವನ್ನಾಗಲೀ, ಕಾನೂನು ಹಾಗೂ ನೀತಿ ಸಂಹಿತೆಗಳನ್ನಾಗಲೀ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುವ ಕುತೂಹಲವನ್ನು ಹೊಂದಿದಂತೆ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ; ರಾಜಕೀಯವನ್ನೊಂದು ಅಧಿಕಾರ ಹಿಡಿಯುವ ಹಾಗೂ ಹಣ ಮಾಡುವ ಕಲೆಯನ್ನಾಗಿ ಮಾರ್ಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ; ದಿನದಿಂದ ದಿನಕ್ಕೆ ಅಪರಾಧೀ ಹಿನ್ನೆಲೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವವರ ಸಂಖ್ಯೆ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತಿದೆ; ಇತ್ಯಾದಿ.

               ನಮ್ಮ ಆಧುನಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಧ್ಯೇಯಾದರ್ಶಗಳನ್ನು ನಾಶಪಡಿಸುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ಈ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಅವ್ಯಾಹತವಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವಾಗ ಈ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತೆ ಹೇಗೆ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿವೆ? ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಅವು ಏನನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿವೆ?ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆ ಸಹಜವಾಗಿಯೇ ಏಳುತ್ತದೆ. ನಮ್ಮ ಪ್ರಭುತ್ವದ ಧ್ಯೇಯೋದ್ದೇಶ, ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳು ಹಾಗೂ ಅಧಿಕಾರಗಳು ಅವುಗಳನ್ನು ಉಳಿಸುತ್ತಿರುವ ಶಕ್ತಿ. ಪ್ರಭುತ್ವದ ಧ್ಯೇಯಾದರ್ಶಗಳ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿಯೇ ಇವೆಲ್ಲ ನಡೆಯುತ್ತಿವೆ ಎಂಬುದು ಗಮನಾರ್ಹ. ಅಂದರೆ ಮಾತುಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಕಾಗದದ ಮೇಲೆ ಧ್ಯೇಯಾದರ್ಶಗಳೇ ಇರುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಇವುಗಳ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಬೇರೇನೋ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ. ಈ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸುವವರು ತಮಗೆ ಏನು ಬೇಕೋ ಅದನ್ನು ಯಾವುದೇ ಎಗ್ಗಿಲ್ಲದೇ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಈ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಧ್ಯೇಯಾದರ್ಶಗಳು ದಿಕ್ಕು ತಪ್ಪಿವೆ.

               ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಶಿಕ್ಷಣ ಎಂದರೆ ಇಂದು ಪದವಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುವುದು. ಗುಣಮಟ್ಟ ಎಂದರೆ ಹೆಚ್ಚು ಮಾರ್ಕುಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು. ಇಂಥ ಪದವಿಗಳನ್ನು ಪಡೆದವರು ಒಳ್ಳೆಯ ನೌಕರಿಗಳನ್ನು ಹಿಡಿಯುವುದೇ ಶಿಕ್ಷಣದ ಗುಣಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಪ್ರಮಾಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಉತ್ತಮ ಫಲಿತಾಂಶ ಹಾಗೂ ಪರ್ಸೆಂಟೇಜುಗಳ ಸ್ಪರ್ಧೆಗಿಳಿದಿವೆ. ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು ಪೈಪೋಟಿಯ ಮೇಲೆ ಪದವಿಗಳ ಹಾಗೂ ಮಾರ್ಕುಗಳ ಸುರಿಮಳೆಗೈಯುತ್ತಿವೆ. ಇಂಥ ಪದವೀಧರರು ಸರ್ಕಾರೀ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಖಾಸಗಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಹೋದರೆ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಸರ್ಕಾರೀ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಹಣ, ಪ್ರಭಾವ, ರಾಜಕೀಯ ಗುಂಪುಗಾರಿಕೆ, ನಕಲಿ ಪ್ರಮಾಣ ಪತ್ರಗಳು, ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಮೂಲಕ ಅವರು ನೌಕರಿ ಗಿಟ್ಟಿಸಿಕೊಂಡು ತಮ್ಮ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಕಲಿಸುವ ಮನಸ್ಸು ಹಾಗೂ ಅರ್ಹತೆ ಇಲ್ಲದವರು ಅವರಿಗೆ ಬೇಕಾಬಿಟ್ಟಿಯಾಗಿ ಮಾರ್ಕುಗಳನ್ನು ನೀಡಿ ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಗಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಜ್ಞಾನವಿಲ್ಲದವರು ಹಣ, ವಶೀಲಿಯ ಮೂಲಕ ಸಿಗಬೇಕಾದ ಭಡ್ತಿಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಜಾತೀಯತೆ ಹಾಗೂ ಗುಂಪುಗಾರಿಕೆಗಳು ಇಂಥವರ ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗಿವೆ. 

               ಈ ಮೇಲಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಒಂದು ವಿನ್ಯಾಸವಿದೆ ಹಾಗೂ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯತೆಯಿದೆ. ಇದು ಭಾರತೀಯ ಪ್ರಭುತ್ವದ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಗತಿಯಾಗಿದೆ. ಭಾರತದ ಸ್ವತಂತ್ರ ಪ್ರಭುತ್ವವು ರಚನೆಯಾದಾಗಿನಿಂದ ಅದರೊಳಗೆ ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿದೆ. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಬಂದಾಗ ವಸಾಹತು ಪ್ರಭುತ್ವವನ್ನು ಮಾದರಿಯಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡು  ಭಾರತಕ್ಕೆ ಇಂದಿನ ಪ್ರಭುತ್ವದ ರೂಪುರೇಷೆಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು. ಪ್ರಭುತ್ವದ ಕುರಿತು ಐರೋಪ್ಯರು ಯಾವ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರೋ ಅವು ವಸಾಹತು ಪ್ರಭುತ್ವಕ್ಕೆ ಬೆನ್ನೆಲುಬಾಗಿದ್ದವು. ಭಾರತೀಯ ಪ್ರಭುತ್ವದಲ್ಲಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ, ಸಮಾನತೆ, ಮಾನವ ಹಕ್ಕು ಇತ್ಯಾದಿ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಆದರ್ಶವಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡು, ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ, ಕಾನೂನು, ನ್ಯಾಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆ, ಶಿಕ್ಷಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಯೋಜಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಆಧಾರಭೂತವಾಗಿ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಸಮಾಜ ವಿಜ್ಞಾನದ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳು ಇದ್ದವು. ವಸಾಹತು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ನೂರು ವರ್ಷಗಳ ವರೆಗೆ ಬ್ರಿಟಿಷರು ಮನುಷ್ಯ ಸಮಾಜಗಳ ಹಾಗೂ ಭಾರತೀಯರ ಕುರಿತ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಆಧುನಿಕ ಶಿಕ್ಷಣದ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಸಂಶೋಧನೆಗಳ ಮೂಲಕ ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡಿದ್ದರು ಹಾಗೂ ವಿದ್ಯಾವಂತರಿಗೆ ದಾಟಿಸಿದ್ದರು. ಇಂಥ ವಿದ್ಯಾವಂತರು ಸ್ವತಂತ್ರ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬುನಾದಿ ಹಾಕಿದರು ಹಾಗೂ ತಮ್ಮ ವಸಾಹತು ವಾರಸುದಾರಿಕೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿದರು.

               ಈ ವಾರಸುದಾರಿಕೆಯು ಪ್ರಾರಂಭದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ವಸಾಹತು ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಆದರ್ಶಗಳಿಗೆ ಆದಷ್ಟೂ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿತ್ತು. ಆದರೆ ಕ್ರಮೇಣ ಮೂಲ ಧ್ಯೇಯಗಳಿಂದ ದೂರಾಗುತ್ತಾ ಬಂದಿತು. ಈ ಮೂಲ ಧ್ಯೇಯಗಳನ್ನೇ ಹೆಸರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ಅದೇ ಚೌಕಟ್ಟಿನೊಳಗೇ ಭಾರತೀಯರು ಬೇರೇನನ್ನೋ ನಡೆಸತೊಡಗಿದರು. ಈ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಧ್ಯೇಯಾದರ್ಶಗಳು, ಅವುಗಳಿಗೆ ಆಧಾರಭೂತವಾದ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳು ಹಾಗೂ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಜನರ ಸ್ಮೃತಿ ಪಟಲದಿಂದ ಮರೆಯಾಗತೊಡಗಿ ಅಪ್ರಸ್ತುತವಾಗತೊಡಗಿದವು. ಆದರೆ ಈ ವಸಾಹತು ರಚನೆಗಳು ಭೌತಿಕವಾಗಿ  ಹಾಗೇ ಉಳಿದುಕೊಂಡವು, ಆದರೆ ಒಳಗಿನಿಂದ ಶಿಥಿಲವಾಗತೊಡಗಿದವು. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಹೇಗೆ ಚಿತ್ರಿಸಬೇಕೆನ್ನುವುದೊಂದು ಸವಾಲು. ನಾನು ನೀಡಬಯಸುವ ಚಿತ್ರಣವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ:

               ನಾನು ಈ ಆಧುನಿಕ ಪ್ರಭುತ್ವದ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಶಿಥಿಲಗೊಳಿಸುತ್ತಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಹಾಗೂ ಗುಂಪುಗಳನ್ನು ಪರೋಪಜೀವಿಗಳು ಅಥವಾ ಬದನಿಕೆಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸುತ್ತೇನೆ. ಒಂದು ಆರೋಗ್ಯಕರ ವೃಕ್ಷದಲ್ಲಿ ಬದನಿಕೆಗಳು ಮೊಳೆತು ಮರದ ಸಾರವನ್ನು ಹೀರುತ್ತ ಚಿಗುರಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಅವುಗಳಿಗೆ ಸ್ವತಃ ಬೇರುಗಳಿದ್ದರೂ ಕೂಡ ಅವುಗಳು ತಾವು ಆಶ್ರಯಿಸಿದ ವೃಕ್ಷಗಳ ಬೇರುಗಳನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತವೆ. ಅವುಗಳಿಗೆ ಸ್ವತಃ ಎಲೆಗಳಿದ್ದರೂ ಕೂಡ ಆಶ್ರಯಿಸಿದ ವೃಕ್ಷದ ಎಲೆಗಳನ್ನು ಕೂಡ ಅವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತವೆ. ಬದನಿಕೆಗಳು ಸೊಂಪಾಗಿ ಬೆಳೆದ ಮರಗಳನ್ನೇ ಆಶ್ರಯಿಸಿ ತಮ್ಮ ಬದುಕು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಅವು ಮರವು ತಯಾರಿಸುವ ಆಹಾರವನ್ನು ಹೀರಿ ಪುಷ್ಟವಾಗಿ ಬೆಳೆದಷ್ಟೂ ಮರವು ಬಡವಾಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಕೊನೆಗೊಂದು ದಿನ ಮರವು ಬೆಳೆಯುವುದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸುತ್ತದೆ, ಅದರ ಬದಲಾಗಿ ಬದನಿಕೆಗಳೇ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಅಂತ್ಯವು ಕೇವಲ ಮರಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ ದುರಂತವಲ್ಲ, ಬದನಿಕೆಗಳಿಗೂ ಕೂಡ. ಮರವು ಬಡವಾದ ಹಾಗೆ ಅದು ಹೀರುವ ಆಹಾರವೂ ಕ್ಷೀಣಿಸುತ್ತದೆ. ಮರವನ್ನೇ ಆಧರಿಸಿ ಬೆಳೆದ ಬದನಿಕೆಗಳೂ ಕ್ಷೀಣಿಸುತ್ತವೆ. ಮರವು ಸತ್ತು ಹೋಯಿತೆಂದರೆ ಆ ಮರದ ಮೇಲೆ ಬದನಿಕೆಗಳ ಭವಿಷ್ಯವೂ ಮುಚ್ಚಿಹೋದಹಾಗೇ.

               ಭಾರತೀಯ ಪ್ರಭುತ್ವದ ಸಂಸ್ಥೆಗಳೂ ಕೂಡ ಇದೇ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿವೆ ಎಂಬುದು ನನ್ನ ಊಹೆ. ಭಾರತೀಯ ಪ್ರಭುತ್ವವು ವಸಾಹತುವಿನ ವಾರಸುದಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ರೂಪು ತಳೆಯಿತು. ಅದು ತನ್ನ ಅಂಗ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿಕೊಂಡು ಅವುಗಳಿಗೆ ಆರ್ಥಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿ, ಅಧಿಕಾರ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳನ್ನು ಹಾಗೂ ಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿ, ಅವುಗಳನ್ನು ಚಾಲನೆಗೆ ತಂದಿತು. ಈ ಅಧಿಕಾರ ಹಾಗೂ ಆರ್ಥಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳು ಇಡೀ ರಾಷ್ಟ್ರವನ್ನು ತನ್ನ ಹಿಡಿತದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡ ಪ್ರಭುತ್ವವನ್ನು ಆಧರಿಸಿವೆ. ಪ್ರಭುತ್ವದ ಈ ಅಂಗ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಯು ಈ ದೇಶದ ಜನಜೀವನವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಥದಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಿಕ್ಕೆ ನಿರ್ಣಾಯಕವಾಗಿತ್ತು. ಇಂಥದ್ದೊಂದು ಬೃಹತ್ ಯಂತ್ರವನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ನಮ್ಮ ದೇಶದ ಜನತೆಯನ್ನು ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ತೊಡಗಿಸಲಾಯಿತು. ಅಂದರೆ ಆಳುವವರು ಹಾಗೂ ನೌಕರರ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಜನರು ಅದರ ಒಂದು ಸಕ್ರಿಯ ಭಾಗವಾದರು. ಇದು ಪ್ರಾರಂಭವಾದದ್ದು ಹೀಗೆ.

               ಆದರೆ ಪ್ರಾರಂಭದಿಂದಲೂ ವಸಾಹತು ರಚನೆಯ ಭಾಗಗಳಾದ ಇಂಥ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಹೊತ್ತ ಭಾರತೀಯರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ಪೂರೈಸಲು ಕೆಲವು ತೊಡಕುಗಳಿದ್ದವು. ಮೊತ್ತಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ ಈ ವಸಾಹತು ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಹಿಂದಿನ ಧ್ಯೇಯಾದರ್ಶಗಳು ಹಾಗೂ ಚಿಂತನೆಗಳನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಅವರಿಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ ಅವುಗಳ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ  ಹಿನ್ನೆಲೆಯು ಭಾರತೀಯರಿಗೆ ಅಪರಿಚಿತವಾಗಿತ್ತು. ಹಾಗಾಗಿ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳನ್ನು ಹಾಗೂ ಚಿಂತನೆಗಳನ್ನು ವಿರೂಪಗೊಳಿಸುವ ಕೆಲಸವು ಅವ್ಯಾಹತವಾಗಿ ನಡೆಯಿತು. ಎರಡನೆಯದಾಗಿ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ವಸಾಹತು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಯಾವುದನ್ನು ಈ ಪ್ರಭುತ್ವಕ್ಕೆ ಮೂಲಭೂತವೆಂಬುದಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಿದ್ದವೋ ಅವು ಭಾರತೀಯರಿಗೆ ಪ್ರಸ್ತುತವೆಂದೇ ಅನಿಸಿರಲಿಲ್ಲ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನಾಧರಿಸಿದ ಕ್ರಿಯೆ, ಕಾನೂನನ್ನಾಧರಿಸಿದ ಆಳ್ವಿಕೆ ಹಾಗೂ ನ್ಯಾಯದಾನ, ನೈತಿಕ ನಿಯಮಗಳನ್ನಾಧರಿಸಿದ ಸದಾಚಾರಗಳು, ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣ, ಸಂಶೋಧನೆ, ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ಧ್ಯೇಯ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಹಿತಾಸಕ್ತಿ, ಪ್ರತಿನಿಧಿತ್ವ, ಇತ್ಯಾದಿ. ಇತ್ಯಾದಿ… ಇಂಥ ಗ್ರಹಿಕೆಯ ಮಿತಿಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುವ ಕೆಲಸ ನಡೆಯಲಿಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿ ಸರ್ಕಾರೀ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವವರಿಗೆ ತಾವೇನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೇವೆ, ಏಕಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೇವೆ ಎಂಬ ಸ್ಪಷ್ಟ ತಿಳಿವಳಿಕೆಯೇ ಮೂಡಲಿಲ್ಲ.

               ಇಂಥ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಈ ಕೆಲಸಗಳಿಗಿದ್ದ ಒಂದೇ ಅರ್ಥಪೂರ್ಣ ಆಯಾಮವೆಂದರೆ ಅವು ಜೀವನ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಮಾಧ್ಯಮಗಳು ಎಂಬುದು. ಸರ್ಕಾರವೆಂಬುದು ನೌಕರಿಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವ, ಜನರಿಗೆ, ಸಮುದಾಯಗಳಿಗೆ ಬದುಕುವ ದಾರಿಯನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸುವ  ಸಾಧನವಷ್ಟೇ ಆಯಿತು. ಅಂದರೆ ಸರ್ಕಾರೀ ಸಂಸ್ಥೆ ಎಂಬುದು ಒಂದು ಅರ್ಥ ಸಾಧನೆಯ ಮಾಧ್ಯಮವಾಗಿಯಷ್ಟೇ ಜನರಿಗೆ ಕಾಣಿಸಿತು. ಅವನು ಶಿಕ್ಷಕನಿರಲಿ, ನ್ಯಾಯಾಧೀಶನಿರಲಿ, ರಾಜಕಾರಣಿ ಇರಲಿ, ಪೋಲೀಸನಿರಲಿ, ಭಾರತೀಯ ನಾಗರೀಕ ಸೇವೆಯ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಲಿ, ಇವರಿಗೆಲ್ಲ ಏನೂ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಉಳಿಯಲಿಲ್ಲ, ನೌಕರಿಯು ಒಂದು ಜೀವನ ಮಾಧ್ಯಮವಾಯಿತು ಅಷ್ಟೆ. ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಭಾರತೀಯರು ನೌಕರಿಯನ್ನು ಒಂದು ಜೀವನ ಮಾಧ್ಯಮವಾಗಿ ಮಾತ್ರ ನೋಡಿದ್ದರು. ಅವರು ಅದನ್ನು ಚಾಕರಿ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಅಂದರೆ ಯಾರದೋ ಕೈಕೆಳಗೆ ಅವರು ಹೇಳಿದ್ದನ್ನು ಮಾಡಿ ಸಂಬಳ ಎಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಕೆಲಸ ಅಷ್ಟೆ.

               ಆದರೆ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಇಷ್ಟಕ್ಕೇ ನಿಲ್ಲಲಿಲ್ಲ. ಗೊತ್ತು ಗುರಿಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಅವುಗಳನ್ನು ನಡೆಸುವವರ ಅರ್ಥಸಾಧನೆಗೆ ಆಹಾರವಾಗತೊಡಗಿದವು. ಸಂಬಳಕ್ಕಿಂತ ಗಿಂಬಳವು ಪ್ರಾಧಾನ್ಯತೆ ಪಡೆಯತೊಡಗಿತು. ಗಿಂಬಳದಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರವು ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ನಿಗದಿ ಪಡಿಸಿದ ಸಂಪನ್ಮೂಲವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಕೊಳ್ಳೆಹೊಡೆಯುವ ಕೆಲಸ ಹಾಗೂ ಸರ್ಕಾರೀ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿಕೊಂಡು ಹೊಸ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು, ಸಾಧ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಆವಿಷ್ಕರಿಸುವ ಕೆಲಸಗಳೆಲ್ಲ ಸೇರಿವೆ. ಆದರೆ ಈ ಆವಿಷ್ಕಾರವು ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಸಲುವಾಗಿ ಅಲ್ಲ. ಅವುಗಳನ್ನಾಧರಿಸಿದ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಹಾಗೂ ಸಮೂಹಗಳ ಅರ್ಥಸಾಧನೆಗಾಗಿ. ಇಂಥ ಅರ್ಥಸಾಧನೆಗಾಗಿ ನಮ್ಮ ಪ್ರಭುತ್ವದ ಧ್ಯೇಯಾದರ್ಶಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಹಾಗೂ ಉದಾರವಾದೀ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಎಗ್ಗಿಲ್ಲದೇ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಸಂವಿಧಾನವನ್ನೂ ಧಾರಾಳವಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಇಂಥವರನ್ನು ನಾನು ಬದನಿಕೆಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸುತ್ತೇನೆ.

               ಇಂಥ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಿಂದಾಗಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಧ್ಯೇಯಾದರ್ಶಗಳಿಗಾಗಿ ದುಡಿಯುವವರು ಕ್ರಮೇಣ ಕ್ಷೀಣಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಇಂಥ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಂಥವರು ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ವಾತಾವರಣವೇ ನಾಶವಾಗುತ್ತ ಬಂದಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಈ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಈಗ ಬೇರೆಯದೇ ಕೆಲಸ ನಡೆಯುವ ಸ್ಥಳಗಳಾಗಿ ಪರಿವರ್ತನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತಿವೆ. ಇಲ್ಲಿ ಸಂಶೋಧನೆಯ ಹಾಗೂ ಶಿಕ್ಷಣದ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ, ನ್ಯಾಯ ಹಾಗೂ ರಕ್ಷಣೆಯ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ, ಜನಸೇವೆ ಹಾಗೂ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಬೇರೆಯ ಕೆಲಸವೇ ನಡೆಯತೊಡಗಿದೆ. ಸಮಾನತೆಯ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಜಾತೀಯತೆ, ಜ್ಞಾನದ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಅಜ್ಞಾನ, ನ್ಯಾಯದ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಅನ್ಯಾಯ, ಪಾಲನೆಯ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಪೀಡನೆ, ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಪೋಷಣೆ ನಡೆಯತೊಡಗಿದೆ. ಈ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ಪಾಲುಗಾರರಾಗಬಲ್ಲವರು ಮಾತ್ರವೇ ಈ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಉಳಿದುಕೊಳ್ಳುವ ಹಾಗೂ ಏಳ್ಗೆಯನ್ನು ಹೊಂದುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ಒಳ್ಳೆಯ ಜನಸೇವಕನೊಬ್ಬನಿಗೆ ಪ್ರಜಾ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗುವ ಬಾಗಿಲುಗಳು ಮುಚ್ಚಿಹೋದಂತೇ ಒಳ್ಳೆಯ ಶಿಕ್ಷಕ ಹಾಗೂ ಸಂಶೋಧಕನಾಗಬಲ್ಲವನೊಬ್ಬನಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣಸಂಸ್ಥೆಯ ಬಾಗಿಲುಗಳು ಮುಚ್ಚತೊಡಗಿವೆ. ಈ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಿಂದಾಗಿ ನಮ್ಮ ಸರ್ಕಾರೀ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಯಾವ ಮಾನವ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ತಮ್ಮ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಹೊಂದಬೇಕಿತ್ತೋ ಅವನ್ನೇ ಕಳೆದುಕೊಂಡು ಗುಣಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಕ್ಷೀಣವಾಗತೊಡಗಿವೆ. ಟೊಳ್ಳಾಗತೊಡಗಿವೆ.

               ಹೀಗೆ ಟೊಳ್ಳಾದ ವೃಕ್ಷವು ಖಾಸಗೀಕರಣವೆಂಬ ಬಿರುಗಾಳಿ ಬೀಸತೊಡಗಿದಾಗ ಅಲುಗಾಡತೊಡಗಿದ್ದು ಆಶ್ಚರ್ಯವೇನಲ್ಲ. ಅಂದರೆ ಕಳೆದ ಎರಡು ದಶಕಗಳಿಗೂ ಹಿಂದೆಯೇ  ಖಾಸಗಿ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಿಂದ ಸರ್ಕಾರೀ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಒಂದೊಂದೇ ಸವಾಲುಗಳು ಬರತೊಡಗಿದವು. ಸರ್ಕಾರೀ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವುದು ಹೇಗೆಂಬ ಕುರಿತು ಅಂದಿನಿಂದಲೂ ಚಿಂತನ ಮಂಥನಗಳು ನಡೆಯತೊಡಗಿವೆ. ಸರ್ಕಾರದ ವಿಭಿನ್ನ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಗುಣಮಟ್ಟ ಕುಸಿಯುತ್ತಿದೆ ಎಂಬ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯ ಕರೆಗಂಟೆಯು ಹೊಡೆದೂ ಎರಡು ದಶಕಗಳಿಗಿಂತ ಜಾಸ್ತಿ ಸಮಯವಾಯಿತು. ಅವುಗಳನ್ನು ಸಮುದ್ಧರಿಸಲು ಕಾನೂನುಗಳನ್ನೂ, ನೀತಿ ಸಂಹಿತೆಗಳನ್ನೂ ಬೆಳೆಸುವ ಕೆಲಸವು ಅಣಬೆಯ ಕೃಷಿಯಂತೇ ನಡೆಯಿತು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಖಾಸಗಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಸವಾಲು ಸೃಷ್ಟಿಯಾದಂತೆಲ್ಲ ಸರ್ಕಾರೀ ಶಿಕ್ಷಣ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಶಿಕ್ಷಕರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುವುದು ಹೇಗೆಂಬ ಹಾಗೂ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನೆಯ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು ಹೇಗೆಂಬ ಜಿಜ್ಞಾಸೆಗಳು ಕಾವೇರಿವೆ. ಅದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಸಂಬಳವನ್ನು ಏರಿಸಿ, ಕೈಕಾಲುಗಳನ್ನು ಆಡಿಸಲೂ ಆಗದಷ್ಟು ನಿಯಮ ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು ಗಂಟುಹಾಕಿ, ಉಸಿರಾಡಲೂ ಪುರುಸೊತ್ತಿಲ್ಲದಷ್ಟು ಕಲಿಕೆಯ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಹಾಗೂ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಿ  ಅಳಿದುಳಿದ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನೆಗಳು ಕೂಡ ಶೀಘ್ರವೇ ಕೊನೆಯುಸಿರೆನ್ನೆಳೆಯುವಂತಾಗಿದೆ. ಇವೆಲ್ಲವೂ ಪರೋಪಜೀವಿಗಳಿಗೆ ವರದಾನಗಳೇ ಆದವು. ಸುಳ್ಳು ಪ್ರಕಾಶನಗಳು, ಸುಳ್ಳು ಸಂಶೋಧನಾ ಪತ್ರಿಕೆಗಳು, ಸುಳ್ಳು ಪದವಿಗಳು ಹಾಗೂ ಪ್ರಮಾಣ ಪತ್ರಗಳು, ಸುಳ್ಳು ಸೆಮಿನಾರುಗಳು ಹಾಗೂ ಸಂಶೋಧನೆಗಳು ಹಾಗೂ ಸುಳ್ಳು ಬಿಲ್ಲುಗಳು ನಾಯಿಕೊಡೆಗಳಂತೇ ಬೆಳೆದವು. 

               ಆಧುನಿಕ ಪ್ರಭುತ್ವದಲ್ಲಿ ಅದರ ಧ್ಯೇಯಾದರ್ಶಗಳನ್ನು ಉಳಿಸಬಲ್ಲ ಹಾಗೂ ಅದರ ಪತನವನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಬಲ್ಲ ಒಂದು ಮಾರ್ಗವಾಗಿ ಬುದ್ಧೀಜೀವಿವರ್ಗಕ್ಕೆ, ನಾಗರಿಕ ಹೋರಾಟಗಳಿಗೆ ಹಾಗೂ ಮಾಧ್ಯಮಗಳಿಗೆ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಇವೂ ಕೂಡ ಮೇಲಿನ ಹಾದಿಯನ್ನೇ ಹಿಡಿದಿರುವುದು ಸ್ಪಷ್ಟ. ಅಂದರೆ ಅವಕ್ಕೆ ತಮ್ಮ ಉದ್ದೇಶದ ಕುರಿತ ತಿಳಿವಳಿಕೆಯು ನಷ್ಟವಾಗಿದೆ. ಅವೆಲ್ಲ ತಮ್ಮ ಐಡಿಯಾಲಜಿಗಳ ಮೂಲಕ ಪರೋಪಜೀವನವನ್ನು  ಗಟ್ಟಿಮಾಡುವ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುತ್ತಿವೆ. ಅಥವಾ ಇದೇ ಪ್ರಭುತ್ವದಲ್ಲಿ ಅರ್ಥಸಾಧನೆಯ ಹಾಗೂ ಸ್ಥಾನಮಾನದ ಉಪಾಯಗಳಾಗಿ ಪರೋಪಜೀವನದ ಉಪಾಯಗಳನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿವೆ. ಪ್ರಭುತ್ವವು ಯಾವುದನ್ನು ತನ್ನ ಕ್ಷೇತ್ರ ಎಂದು ಗುರುತಿಸುತ್ತದೆಯೋ ಅದರಲ್ಲಿ ಇಂಥ ಪರೋಪಜೀವಿಗಳು ವೈರಸ್ಸುಗಳಂತೆ ಬೆಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.

               ನಾವು ಯಾವುದನ್ನು ತಲೆಮಾರಿನಿಂದ ತಲೆಮಾರಿಗೆ ಆಗುತ್ತಿರುವ ಅವನತಿ ಎಂಬುದಾಗಿ ಗುರುತಿಸುತ್ತೇವೋ ಅದು ಈ ಮೇಲಿನ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಬಾಹ್ಯ ಲಕ್ಷಣವಾಗಿದೆ. ದಿನದಿಂದ ದಿನಕ್ಕೆ ಪರೋಪಜೀವಿಗಳು ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಶಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿವೆ. ಅದಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ನಮ್ಮ ಆಧುನಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಆಧಾರ ಸ್ಥಂಭಗಳು ಶಿಥಿಲವಾಗುತ್ತಿವೆ. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಒಂದು ತಲೆಮಾರಿಗಿಂತ ನಂತರದ ತಲೆಮಾರು ಗುಣಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಕ್ಷೀಣಿಸಿದಂತೆ ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ. ಅಂದರೆ ನಮ್ಮ ಸರ್ಕಾರೀ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಪರೋಪಜೀವಿಗಳ ಆಹಾರವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಜ್ಞಾನ ಹಾಗೂ ಬದ್ಧತೆಗಳು ತಲೆಮಾರಿನಿಂದ ತಲೆಮಾರಿಗೆ ವೃದ್ಧಿಯಾಗುವುದರ ಬದಲಾಗಿ ಕ್ಷೀಣಿಸುವುದು ಸಹಜ.

               ಆದರೆ ದಿನದಿಂದ ದಿನಕ್ಕೆ ಆಂತರಿಕವಾಗಿ ನಿಃಸತ್ವಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರೂ ಬಹಿರಂಗವಾಗಿ ಇಂಥ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ, ಗಾತ್ರದಲ್ಲಿ ವರ್ಧಿಸುತ್ತಲೇ ಇವೆ. ನಮ್ಮ ಸರ್ಕಾರಗಳು ಹೊಸ ಹೊಸ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳನ್ನು, ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು, ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳನ್ನು, ಹೊಸ ಹೊಸ ರಾಜ್ಯ, ಜಿಲ್ಲೆ, ತಾಲೂಕುಗಳನ್ನು, ಆಡಳಿತ ವಿಕೇಂದ್ರೀಕರಣಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿ ಅವುಗಳ ಸಂಖ್ಯಾವೃದ್ಧಿ ಮಾಡುವುದರತ್ತ ವಿಶೇಷ ಉತ್ಸುಕತೆ ತೋರಿಸುತ್ತಿವೆ. ಇವೆಲ್ಲ ಸರ್ಕಾರದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಹೆಚ್ಚೆಚ್ಚು ಜನರನ್ನು ತಲುಪಿ ಆ ಮೂಲಕ ಸರ್ಕಾರೀ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಸಾರುತ್ತಿಲ್ಲವೆ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆ ಏಳಬಹುದು.

               ಆದರೆ ಈ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳ ಹಿಂದೆ ನಿಜವಾಗಿಯೂ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಯಾವುದು? ಸರ್ಕಾರದ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳು ಅವ್ಯಾಹತವಾಗಿ ಹರಿಯುತ್ತಿರುವವರೆಗೆ ಈ ಪರೋಪಜೀವಿಗಳು ಈ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಆಶ್ರಯಿಸುತ್ತವೆ. ತಮ್ಮ ಸಂಖ್ಯೆ ವೃದ್ಧಿಯಾದಂತೆಲ್ಲ ಹೊಸ ಹೊಸ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಅವುಗಳ ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಅನಿವಾರ್ಯ. ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಅಂತಃಸ್ಸತ್ವವು ಹಾಳಾದಷ್ಟೂ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಧ್ಯೇಯಾದರ್ಶಗಳ ಕುರಿತು ಭಾಷಣಗಳು ಮತ್ತಷ್ಟು ಏರುಧ್ವನಿಯಲ್ಲಿ ಕೇಳಿಸತೊಡಗುತ್ತವೆ. ಹಿಂದೆಂದೂ ಇಲ್ಲದಷ್ಟು ಸುಳ್ಳು ಅಥವಾ ಅತಿಶಯೋಕ್ತಿಯಿಂದ ಕೂಡಿದ ಪ್ರಗತಿ ವರದಿಗಳು, ಪ್ರಮಾಣ ಪತ್ರಗಳು, ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ವರದಿಗಳು, ಸಾಧನೆಯ ಕಥೆಗಳು ಅಂಕಿ ಅಂಶ ಸಮೇತವಾಗಿ ರಾಶಿಬೀಳುತ್ತವೆ. ಅಂದರೆ ಮೇಲ್ನೋಟಕ್ಕೆ ಪ್ರಭುತ್ವವು ವಿಸ್ತಾರವಾಗಿ ಹಬ್ಬಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವುದಕ್ಕೆ, ಹಾಗೂ ಅದರ ಧ್ಯೇಯಾದರ್ಶಗಳು ಸಾಕಾರವಾಗುತ್ತಿರುವುದಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರಗಳು ರಾಶಿಬೀಳುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ನಿಜವಾಗಿಯೂ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವುದು  ಅವುಗಳನ್ನು ಆಶ್ರಯಿಸಿದ ಪರೋಪಜೀವಿಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ. ಹಾಗಾಗಿ ಅದರ ಆಂತರಿಕ ಸತ್ವವು ತಲೆಮಾರಿನಿಂದ ತಲೆಮಾರಿಗೆ ಟೊಳ್ಳಾಗುತ್ತಿದೆ. ಈ ಸತ್ಯವನ್ನು ಈ ಮೇಲಿನ ಯಾವ ಕಸರತ್ತುಗಳಿಂದಲಾದರೂ ಮರೆಮಾಚಲಿಕ್ಕೆ ಸಾಧ್ಯವೆ?

ಆಧುನಿಕ ಪ್ರಜಾ ಪ್ರಭುತ್ವವು ಸ್ಟೇಟ್ ಎಂಬ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯಾಗಿದ್ದು ಅದು ಒಂದು ರಾಷ್ಟ್ರದ ನಾಗರಿಕರು ತಮ್ಮ ಶ್ರೇಯೋಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲಿ ಆಳುವ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳ ಕೆಲಸವೆಂದರೆ ಸಂವಿಧಾನ ಮತ್ತು ಕಾನೂನುಗಳಿಗೆ ಬದ್ಧವಾಗಿ ಆಡಳಿತವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವುದು. ಆದರೆ ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪ್ರಯೋಗವಾಗುತ್ತಿರುವ ರೀತಿ ಬೇರೆಯೇ ಇದೆ. ನಮ್ಮ ಜನ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು ಹಾಗೂ ಆಳುವವರು ಆಳುವುದೆಂದರೆ ಪ್ರಜೆಗಳಿಗೆ ದಾನ, ದತ್ತಿ, ಉಡುಗೊರೆ, ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಎಂದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವೆಂದರೆ ಅವರಿಗೆ ಆಧುನಿಕ ಪ್ರಭುತ್ವವು ಅರ್ಥಕ್ಕೆ ನಿಲುಕಿಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಅವರಿಗೆ ಆಳುವುದೆಂದರೆ ಭಾರತೀಯ ರಾಜರಂತೆ ಆಳುವುದು ಎಂಬ ಕಲ್ಪನೆ ಇದ್ದಂತಿದೆ.

ಹಿಂದಿನ ಅಂಕಣದಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಆಳುವ ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ಧ್ಯೇಯಗಳು ಅರ್ಥವಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಅನೇಕ ದೃಷ್ಟಾಂತಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ್ದೆ. ಅದರಂತೇ ಈ ಆಳುವ ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಮತ್ತೊಂದು ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯ ಕೂಡ ಇದೆ. ಅದು ನಿಮ್ಮ ಗಮನಕ್ಕೂ ಬಂದಿರಬಹುದು. ಅದೆಂದರೆ, ಆಳುವುದೆಂದರೇನು? ನಾವು ನಮ್ಮ ದೇಶದಲ್ಲಿ ನೋಡುವ ಪ್ರಕಾರ ಜನಪ್ರಿಯ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಘೋಷಿಸುವುದು. ಒಂದು ರೂಪಾಯಿಗೆ ಕೇಜಿ ಅಕ್ಕಿ, ವಿಧವೆಯರಿಗೆ ಪಿಂಚಣಿ, ಸೀರೆ ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಕೊಡುವುದು, ಸ್ಕೂಲು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಸೈಕಲ್ಲುಗಳು, ಬಿಸಿಯೂಟ, ಮೊಟ್ಟೆ ಹಾಲು ನೀಡುವುದು, ಬಡವರಿಗೆ ಮನೆ ಕಟ್ಟಿಸಿ ಕೊಡುವುದು, ಮದುವೆ ಆಗುವವರಿಗೆ ತಾಳಿಭಾಗ್ಯ, ಹಣ, ಮಂಚ ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ನೀಡುವುದು, ಕೃಷಿಕರಿಗೆ ನೂರೆಂಟು ಸಬ್ಸಿಡಿಗಳು ಹಾಗೂ ಸಾಲಗಳು, ನಂತರ ಸಾಲ ಮನ್ನಾ, ಬಡವರ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅಕೌಂಟುಗಳನ್ನು ತೆರೆಯುವುದು, ಇತ್ಯಾದಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಅವ್ಯಾಹತವಾಗಿ ಇಂದಿನವರೆಗೂ ಘೋಷಣೆಯಾಗುತ್ತ ಬಂದಿವೆ. ಆಯ್ಕೆಯಾದ ಪ್ರತೀ ಹೊಸ ಸರ್ಕಾರವೂ ಕೂಡ ತನ್ನ ದಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಹಾಗೂ ಜನಪರತೆಯನ್ನು ಮನದಟ್ಟು ಮಾಡಬೇಕಾದರೆ ಇಂಥ ಹೊಸದೊಂದು ಅಥವಾ ಹಲವು ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಘೋಷಿಸಬೇಕಾದ ಒತ್ತಡ ಇದೆ.

               ಈ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ಯಾರು ನಾವೀನ್ಯತೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತಾರೋ ಅವರು ಮುತ್ಸದ್ದಿಗಳು ಎಂಬ ಅಭಿಪ್ರಾಯವು ರಾಜಕಾರಣದ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಇದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಹೊಸದಾಗಿ ಬಂದವರು ಯಾವುದಾದರೂ ಘೋಷಣೆ ಮಾಡಿದಾಗ ’ಇದೇನೂ ಹೊಸದಲ್ಲ, ನಮ್ಮ ಪಕ್ಷವೇ ಇದನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತ್ತು’ ಎಂಬ ತಕರಾರುಗಳೂ ಸಾಮಾನ್ಯ. ಘೋಷಿಸುವಾಗ ಬೊಕ್ಕಸದಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟು ಹಣವಿದೆ ಎಂಬುದು ಕೂಡ ಇವರಿಗೆ ಪ್ರಸ್ತುತವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಅವುಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲು ಒದ್ದಾಡುತ್ತಾರೆ. ಹಾಗೂ ಅವು ಅನುಷ್ಠಾನ ಗೊಳ್ಳುವುದೂ ಕೂಡ ಅಷ್ಟು ಮುಖ್ಯವಲ್ಲ, ಏಕೆಂದರೆ ಅವುಗಳ ಬೆನ್ನೇರಿ ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರಗಳೂ ಬರುತ್ತವೆ. ಇದು ಪ್ರಜೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧವೇರ್ಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಒಂದು ವೈಖರಿ ಅಷ್ಟೆ. ತಮ್ಮದು ಜನಪರ ಸರ್ಕಾರ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಆಧಾರಗಳು ಸೃಷ್ಟಿಯಾದರೆ ಸಾಕು ಎಂಬ ಧೋರಣೆ ಇವರಿಗೆ ಇದ್ದಂತಿದೆ. ಅವರಿಗೆ ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ಉದ್ದೇಶವೇ ಅರ್ಥವಾಗಲು ಕಷ್ಟವಿರುವಾಗ ಇಂಥ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ತರುವಲ್ಲಿ ಅವರು ಬೇರೆ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ವರ್ತಿಸಬೇಕು ಎಂಬ ನಿರೀಕ್ಷೆಯೂ ಅತಿಯಾಗುತ್ತದೆ.

               ನಮ್ಮ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಪ್ರಭುತ್ವಗಳಿಂದ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿದ್ದೇವೆ. ಆದರೆ ಯುರೋಪಿನ, ಅಮೇರಿಕಾದ ಯಾವ ಪ್ರಭುತ್ವಗಳಲ್ಲೂ ಸರ್ಕಾರವು ಈ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ತನ್ನ ಕರ್ತವ್ಯ ಅಂದುಕೊಂಡಿಲ್ಲ. ಉತ್ತಮ ಆಡಳಿತ ಎಂದರೆ ಜನಪ್ರಿಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಘೋಷಿಸುವುದಲ್ಲ. ನಿಯಮಾವಳಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಶಿಸ್ತುಬದ್ಧವಾಗಿ ಆಡಳಿತ ನಡೆಸುವುದು. ಪ್ರಜಾ ಪ್ರಭುತ್ವವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡು ಕಾಯ್ದೆ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ಹಾಕಿಕೊಂಡಿರುವುದೇ ಜನತೆಯ ಕಲ್ಯಾಣಕ್ಕಾಗಿ.  ಆ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ವಸ್ತು ಒಡವೆಗಳನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಜನರನ್ನು ಸಂಪ್ರೀತಿಗೊಳಿಸುವ ಕೆಲಸವು ರಾಜಕಾರಣಿಗಳ ಯಾವ ಕರ್ತವ್ಯದಲ್ಲೂ ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಭಾರತದಲ್ಲೇಕೆ ಹೀಗೆ? ಒಂದೇ ಮಾದರಿಯ ಪ್ರಭುತ್ವ. ಅನುಷ್ಠಾನದ ವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಅಜಗಜಾಂತರ.

               ಈ ವ್ಯತ್ಯಾಸದ ಹಿಂದೆ ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗೂ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗೂ ಇರುವ ವ್ಯತ್ಯಾಸವೊಂದು ಕಾರಣವಾಗಿ ಇದೆ. ಅದೆಂದರೆ ಪ್ರಜೆ ಹಾಗೂ ಸಾರ್ವಭೌಮರ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಅವರು ಹಾಗೂ ನಾವು ಭಾವಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ರೀತಿ ಒಂದೇ ಇಲ್ಲ. ಪಶ್ಚಿಮದಲ್ಲಿ ಈ ಸಂಬಂಧವು ಕ್ರೈಸ್ತ ಚಿಂತನೆಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ. ಅಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಭೌಮ ಎಂಬ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯು ಗಾಡ್‌ನಿಂದ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿದೆ. ಸಾರ್ವಭೌಮ ಹಾಗೂ ಪ್ರಜೆಯ ಸಂಬಂಧವು ಗಾಡ್ ಹಾಗೂ ಮಾನವನ ಸಂಬಂಧದ ಮಾದರಿಯ ಮೇಲೆ ರೂಪುಗೊಂಡಿದೆ. ಗಾಡ್‌ನ ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವವೆಂಬುದು ಮನುಕುಲಕ್ಕೇ ಅನ್ವಯವಾಗುವ ಸರ್ವವ್ಯಾಪಿಯಾದ ಅಧಿಕಾರ. ಏಕೆಂದರೆ ಮನುಷ್ಯರೆಲ್ಲ ಆತನದೇ ಸೃಷ್ಟಿಗಳು. ಅಂದರೆ ಗಾಡ್ ಮಾನವನನ್ನು ತನ್ನ ಕಾನೂನುಗಳಿಂದ ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತಿರುವ ಒಂದು ಶಕ್ತಿಯಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ ಅವನು ಯಾವುದೋ ಉದ್ದೇಶವನ್ನಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ತನ್ನ ಕಾನೂನುಗಳ ಮೂಲಕ ಮನುಷ್ಯನ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತಿದ್ದಾನೆ. ಮನುಷ್ಯನೇಕೆ ಗಾಡ್‌ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂದರೆ ಹಾಗೆ ಮಾಡಿದಾಗ ಮಾತ್ರ ಈ ಸೃಷ್ಟಿಯ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಈಡೇರಿಸಬಹುದು. ಗಾಡ್‌ನ ಆಜ್ಞೆಯನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿದರೆ ಅವನಿಗೆ ಶಾಶ್ವತ ನರಕವೇ ಗತಿ. ಅಂದರೆ ಈ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಕಲ್ಪನೆಯಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಭೌಮ ಶಕ್ತಿಯು ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಆಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವವನ ಹಿತದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ (ಇಂಟರೆಸ್ಟ್) ಅವನ ಮೇಲೆ ನಿಯಂತ್ರಣ ಸ್ಥಾಪಿಸುತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ಆಳುವವನಿಲ್ಲದೇ ಆಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವವನಿಗೆ ಅಸ್ತಿತ್ವವೂ ಇಲ್ಲ ಸದ್ಗತಿಯೂ ಇಲ್ಲ. ಇದು ಗಾಡ್ ರಚಿಸಿದ ಸ್ಟೇಟ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ.

               ಈ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಕಲ್ಪನೆಯೇ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಸೆಕ್ಯುಲರ್ ಸ್ಟೇಟಿನ ಮೂಲಮಾದರಿಯಾಗಿದೆ.  ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವ ಇಲ್ಲದೇ ಸ್ಟೇಟ್ ಇಲ್ಲ. ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವವೆಂದರೆ ಆಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಮಸ್ತ ಪ್ರಜೆಗಳ ಮೇಲೂ ಪರಮಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಪ್ರಯೋಗಿಸುವ ಶಕ್ತಿ. ಈ ಸೆಕ್ಯುಲರ್ ಸ್ಟೇಟಿನಲ್ಲಿ ಗಾಡ್ ಹಾಗೂ ಅವನ ಆಜ್ಞೆಗಳು ಇರುವುದಿಲ್ಲ, ಹಾಗಾಗಿ ಚರ್ಚಿಗೆ ಇಲ್ಲಿ ಪಾತ್ರವಿಲ್ಲ. ಅದಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗಿ ಆಳುವವರು ಹಾಗೂ ಆಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವವರು ಒಂದು ಸಂವಿಧಾನವನ್ನು ರಚಿಸಿಕೊಂಡು ಅದಕ್ಕೆ ಬದ್ಧರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಸಂವಿಧಾನವು ಸ್ಟೇಟಿನ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ರಚಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ಸೆಕ್ಯುಲರ್ ಸ್ಟೇಟ್ ಎಂಬುದು ಸಂವಿಧಾನದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಭೌಮ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಈ ಸ್ಟೇಟನ್ನು ಆಳುವವರು ಹಾಗೂ ಆಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವವರಿಬ್ಬರೂ ಸೇರಿ ತಮ್ಮೆಲ್ಲರ ಭವಿತವ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ರಚಿಸಿಕೊಂಡಿರುತ್ತಾರೆ. ಈ ಒಪ್ಪಂದದ ಪ್ರಕಾರ ಪ್ರಜೆಗಳು ಸ್ಟೇಟಿನ ಕಾನೂನಿಗೆ ಬದ್ಧರಾಗಿರಬೇಕು ಹಾಗೂ ಅದರ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಅಂದರೆ ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವಕ್ಕೆ ವಿಧೇಯರಾಗಿರಬೇಕು.

               ಅನೇಕ ತಲೆಮಾರುಗಳ ವರೆಗೆ ಇಂಥ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ತಮ್ಮನ್ನು ಕೊಟ್ಟುಕೊಂಡ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯರಿಗೆ ಸ್ಟೇಟ್ ಎನ್ನುವುದು ಅವರ ಅನುಭವದ ಒಂದು ಭಾಗ. ಇಂಥ ಸ್ಟೇಟಿನಲ್ಲಿ ಸ್ಟೇಟ್ ಸಮಾಜ ಹಾಗೂ ನಾಗರೀಕ ಸಮಾಜ ಎಂಬ ಎರಡು ವಲಯಗಳು ಇರುತ್ತವೆ. ಅಂದರೆ ಸ್ಟೇಟ್ ಸಮಾಜ ಎಂಬುದು ಆಳ್ವಿಕೆಯನ್ನು ಅಥವಾ ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವವನ್ನು ರಚಿಸುವ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಸರ್ಕಾರೀ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಹಾಗೂ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಅನ್ನುತ್ತೇವೆ. ಇದು ಯಾರದೇ ಖಾಸಗಿ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಬಳಕೆಯಾಗತಕ್ಕದ್ದಲ್ಲ. ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ಸ್ಟೇಟ್‌ನ ಉದ್ದೇಶದ ಸಾಕಾರಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಕೆಯಾಗಬೇಕು. ಈ ವಲಯದಲ್ಲಿ ವ್ಯವಹರಿಸುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಸ್ಟೇಟ್ ಎಂಬ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಉದ್ದೇಶಗಳನ್ನು ಸಾಕಾರಗೊಳಿಸಲು ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ.

               ಇಂಥ ಸ್ಟೇಟಿನಲ್ಲಿ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟ ಸಮುದಾಯಗಳನ್ನು ನಾಗರಿಕ ಸಮಾಜ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇವರು ಸ್ಟೇಟಿನ ಕಾನೂನಿನ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ವಿಧೇಯರಾಗಿರಬೇಕು ಎಂಬ ಷರತ್ತಿನ ಮೇಲೆ ಸ್ಟೇಟ್ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ’ನಾಗರಿಕರು ಕಾನೂನಿಗೆ ಏಕೆ ವಿಧೇಯರಾಗಿರಬೇಕು?’ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ರಾಜಕೀಯ ಚಿಂತನೆಗಳಲ್ಲಿ ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಸ್ಟೇಟ್ ಎಂಬುದು ತನ್ನ ಕಾನೂನಿನ ದಬ್ಬಾಳಿಕೆಯಿಂದ ಪ್ರಜೆಗಳನ್ನು ಶೋಷಿಸತೊಡಗಿದರೆ ಅದಕ್ಕೇನು ಪರಿಹಾರ? ಈ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಬಗೆಹರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಲುವಾಗಿ ನಾಗರಿಕ ಸಮಾಜದ ಕಲ್ಪನೆ ಪ್ರಾಧಾನ್ಯತೆ ಪಡೆಯಿತು. ಸ್ಟೇಟ್ ಎನ್ನುವುದು ಆಳುವ  ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಿದರೆ ನಾಗರಿಕ ಸಮಾಜವು ಆಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರಜಾ ಸಮುದಾಯಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ನಾಗರಿಕರು ಒಂದು ಸಮಾಜವಾಗಿ ಸಂಘಟಿತರಾಗಿ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಚಳವಳಿಗಳ ಮೂಲಕ, ವೇದಿಕೆಗಳ ಮೂಲಕ ತಮ್ಮ ಹಕ್ಕುಗಳಿಗಾಗಿ ಹೋರಾಡುತ್ತ ಇಂಥ ಸ್ಟೇಟಿನಲ್ಲಿ ಆಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವವರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ. ಪರಿಪೂರ್ಣವಾಗಿ ವಿಕಸಿತ ಸ್ಟೇಟಿನಲ್ಲಿ ಪರಿಪೂರ್ಣವಾಗಿ ವಿಕಸಿತ ನಾಗರಿಕ ಸಮಾಜವೂ ಇರಬೇಕಾದದ್ದು ಒಂದು ನಿಬಂಧನೆ.

               ಅಂದರೆ ನಾಗರಿಕ ಸಮಾಜದ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿ ಆ ಪ್ರಭುತ್ವದ ಪ್ರತೀ ಪ್ರಜೆಯೂ ರಾಜಕೀಯ ಜಾಗೃತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ, ಹಾಗೂ ತನ್ನ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ಮೂಲಕ ಹಾಗೂ ಹಕ್ಕೊತ್ತಾಯ ಮಾಡುವುದರ ಮೂಲಕ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಒಂದು ಸಕ್ರಿಯ  ಭಾಗವಾಗಿರಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರಜಾ ಪ್ರಭುತ್ವದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳನ್ನು ಮತ ಚಲಾವಣೆಯ ಮೂಲಕ ಆರಿಸುವುದೂ ಇಂಥದ್ದೊಂದು ಕಾರ್ಯ. ಒಂದೊಮ್ಮೆ ನಾಗರಿಕ ಸಮಾಜವು ತನ್ನ ಈ ಕರ್ತವ್ಯದಲ್ಲಿ ವಿಫಲವಾದರೆ ಸ್ಟೇಟ್ ಆ ಮಟ್ಟಿಗೆ ವಿಫಲವಾದಂತೇ. ಅಂದರೆ ಪ್ರತೀ ಪ್ರಜೆಗೂ ಕೂಡ ತಮ್ಮ ಸ್ಟೇಟ್‌ನ ಸ್ವರೂಪವೇನು? ತಮ್ಮ ಸ್ಟೇಟಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಜೆಯ ಪಾತ್ರವೇನು? ತಮ್ಮ ಕಾನೂನುಗಳೇನು? ತಮ್ಮ ಸ್ಟೇಟಿಗೆ ಯಾವುದು ಒಳ್ಳೆಯದು ಯಾವುದು ಕೆಟ್ಟದ್ದು ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಅರಿವು ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಅವರು ನಾಗರಿಕರೇ ಆಗಲಾರರು. ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯರಿಗೆ ಇಂಥ ನಾಗರಿಕ ಸಮಾಜವೂ ಅವರ ಅನುಭವದ ಒಂದು ಭಾಗವೇ ಆಗಿದೆ. ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಹತ್ತಾರು ವರ್ಷ ಅಲ್ಲಿನ ಪ್ರಜೆಯಾದ ಭಾರತೀಯರಿಗೂ ಈ ಸ್ಟೇಟ್ ಹಾಗೂ ನಾಗರಿಕ ಸಮಾಜಗಳು ಅನುಭವಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತವೆ.

               ಆದರೆ ಭಾರತೀಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಇಂಥದೊಂದು ಸ್ಟೇಟ್ ಅಥವಾ ನಾಗರಿಕ ಸಮಾಜಗಳು ಇದ್ದಿದ್ದರೆ ನಮ್ಮ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳಾಗಲೀ ಪ್ರಜೆಗಳಾಗಲೀ ಹೀಗೆ ಆಡುತ್ತಿದ್ದರೆ?  ಇಂಥ ಸ್ಟೇಟಿನಲ್ಲಿ ಸ್ಟೇಟ್ ಸಮಾಜದ ಒಂದು ಭಾಗವಾದ ಆಳುವವರ ಮೇಲಿನ ನಿರೀಕ್ಷೆ ಏನಿರುತ್ತದೆ? ಅವರು ಸಂವಿಧಾನ ಬದ್ಧವಾಗಿ ಸ್ಟೇಟಿನ ಉದ್ದೇಶಗಳನ್ನು ಸಾಕಾರಗೊಳಿಸಬೇಕು, ನಾಗರಿಕ ಸಮಾಜದ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಸ್ಟೇಟಿನ ಉದ್ದೇಶದೊಳಗೆ ಒಳಗೊಳ್ಳಬೇಕು ಎಂದಷ್ಟೇ ಇರುತ್ತದೆ. ಪಶ್ಚಿಮದಲ್ಲೆಲ್ಲೂ ಪ್ರಜೆಗಳಿಗೆ ತಾಳಿ, ಮಂಚ, ಮನೆ, ಅಕ್ಕಿ, ಸೈಕಲ್ಲು, ಸೀರೆಗಳನ್ನು ಹಂಚುವುದು ಸ್ಟೇಟಿನ ಯಾವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲೂ ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಮತಗಳನ್ನು ಹಣಕೊಟ್ಟು, ಹೆಂಡ ಕೊಟ್ಟು ಖರೀದಿಸುವುದು ಪಶ್ಚಿಮದ ಯಾವ ಸ್ಟೇಟುಗಳಲ್ಲೂ ಕಾಣದ ಸಂಗತಿ. ಇಂಥ ಜನಪ್ರಿಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ರಾಜಕಾರಣಿಗಳ ಖಾಸಗಿ ನಿರ್ಣಯಗಳಾಗಿವೆಯೇ ಹೊರತೂ ಪ್ರಭುತ್ವದ ಅಂಗಗಳಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿಯೇ ಆಯ್ಕೆಯಾಗಿ ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ ಬಂದ ಪ್ರತೀ ಪಕ್ಷವೂ ತನ್ನ ಬ್ರಾಂಡಿನ ಹೊಸ ಜನಪ್ರಿಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಹುಡುಕುವುದೇ ತನ್ನ ಸಾಫಲ್ಯದ ರಹಸ್ಯ ಎಂದು ನಂಬಿರುತ್ತದೆ. ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲೂ ಆಯಾ ಪಕ್ಷಗಳು ಇದನ್ನೇ ತಮ್ಮ ಸಾಧನೆ ಎಂಬಂತೆ ಎತ್ತಿ ಹೇಳುತ್ತಿರುತ್ತವೆ.  ಇದರಾಚೆಗೆ ಸ್ಟೇಟ್ ಸಮಾಜ ಹಾಗೂ ನಾಗರಿಕ ಸಮಾಜ ಎಂಬುದು ಎಲ್ಲೂ ಕಾಣಿಸುತ್ತಿಲ್ಲ. ಅಂದರೆ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾ ಪ್ರಭುತ್ವವೇ ಇದ್ದಂತಿಲ್ಲ.

               ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾ ಪ್ರಭುತ್ವವಿದ್ದಿದ್ದರೆ ಮತದಾರರಿಗೆ ಹಣಕೊಟ್ಟು ಓಟು ಹಾಕಿಸಬೇಕಾದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಇರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಪ್ರಜೆಗಳಿಗೆ ಹಣಕೊಟ್ಟು ಮತಹಾಕಿಸಬೇಕು ಅಂತಾದರೆ ಅದು ನಾಗರಿಕ ಸಮಾಜವೇ ಅಲ್ಲ ಅಂದಂತಾಯಿತು. ತಮ್ಮ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಅಥವಾ ಪಕ್ಷದ ವರ್ಚಸ್ಸನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ ಇಲ್ಲಿನ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು ಸ್ಟೇಟಿನ ಬೊಕ್ಕಸವನ್ನು ಬರಿದುಮಾಡುತ್ತಾರೆ ಅಂತಾದರೆ ಇಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಲಯವೆಂಬುದು ಎಲ್ಲಿದೆ?  ಪ್ರತೀ ಜಾತಿ, ಉಪಜಾತಿಗಳು ತಂತಮ್ಮ ಜಾತಿಯ ಲಾಭಕ್ಕಾಗಿ ಹೋರಾಡುವುದು ಹಾಗೂ ಅದಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು ಇಂಥ ಜಾತಿಗಳಿಗಾಗಿಯೇ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ಮಾಡಿ ಅವನ್ನು ಸಂತುಷ್ಟ ಪಡಿಸುವುದನ್ನೇ ತಮ್ಮ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿರುವುದನ್ನು ನೋಡಿದರೆ ಈ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಂದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಉದ್ದೇಶ ಎಂಬುದೇ ಇಲ್ಲ ಎಂದಂತಾಯಿತು. ಇಲ್ಲ ಸ್ಟೇಟ್ ಎಂಬುದೇ ಸಾರ್ವಭೌಮ ಎಂದಾಗಿದ್ದರೆ ಇಲ್ಲಿನ ಆಳುವವರು ಪ್ರಜೆಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಇಂಥ ತಂತ್ರಗಳ ಮೂಲಕ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಹೀನಾಯ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಇಳಿಯುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಅಂದರೆ ಇದು ಪ್ರಜಾ ಪ್ರಭುತ್ವ ಎಂಬ ಹೆಸರನ್ನು ಹೊತ್ತಿದೆ ಆದರೆ ಪ್ರಜಾ ಪ್ರಭುತ್ವವಲ್ಲ. ಅಂದರೆ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳಾದಿಯಾಗಿ ಸಮಸ್ತ ಪ್ರಜೆಗಳು ಕೂಡ ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ಜೀವನವನ್ನು ತಾವು ವ್ಯವಸ್ಥಿತಗೊಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಒಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ನೋಡಿದರೆ ಇದು ಪ್ರಜಾ ಪ್ರಭುತ್ವಕ್ಕಿಂತಲೂ ಮುಕ್ತವಾದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಂತೇ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಪ್ರಜೆಗಳ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವೇ ಪ್ರಜಾ ಪ್ರಭುತ್ವದ ಗುರಿಯಾಗಿದ್ದಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಸಾಧಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಪ್ರಜಾ ಪ್ರಭುತ್ವವೇ ಬೇಡ ಎಂಬುದನ್ನು ಭಾರತೀಯ ರಾಜಕಾರಣವು ನಿದರ್ಶಿಸುವಂತಿದೆ.

               ಈ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಹೇಗೆ ಅರ್ಥೈಸುವುದು? ಸಿನಿಕತನ ಉತ್ತರವಲ್ಲ. ನನ್ನ ಊಹೆ ಹೀಗಿದೆ: ಇಲ್ಲೊಂದು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ವ್ಯತ್ಯಾಸವನ್ನು ಗಮನಿಸಿದರೆ ಬಹುಶಃ ಈ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ವಿವರಿಸಬಹುದು. ಅಂದರೆ ಭಾರತೀಯ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಭುತ್ವದ ಕಲ್ಪನೆ ಹೇಗೆ ಅನುಭವಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತದೆ ಎನ್ನುವುದು ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಸಮಾಜಕ್ಕಿಂತ ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಬೇರೆಯೇ ಇದ್ದಿರಬೇಕು. ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಗಾಡ್ ಕಲ್ಪನೆ ಇಲ್ಲ ಹಾಗೂ ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ಥಿಯಾಲಜಿಗೆ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವದ ಕಲ್ಪನೆ ಕೂಡ ಇಲ್ಲ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ರಾಜನ ಕರ್ತವ್ಯವೆಂದರೆ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಜಾತಿ, ಶ್ರೇಣಿ, ಕುಲ, ಸಂಪ್ರದಾಯ ಧರ್ಮಗಳನ್ನು ಹಾಗೂ ಪದ್ಧತಿಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಂಡು ಬರುವುದು. ಇದನ್ನೇ ರಾಜಧರ್ಮ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. ರಾಜನು  ಪ್ರಜೆಗಳ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಪದ್ಧತಿಗಳಲ್ಲಿ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪವನ್ನು ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ಹಾಗೂ ಪ್ರಭುತ್ವವೆನ್ನುವುದು ಈ ಪ್ರಜೆಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಯಾವುದೋ ನೀಲಿ ನಕ್ಷೆಯ ಪ್ರಕಾರ ರೂಪಿಸುವ ಮಧ್ಯವರ್ತಿಯೂ ಅಲ್ಲ. ಆದಷ್ಟೂ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಪದ್ಧತಿಗಳನ್ನು ಅನೂಚಾನವಾಗಿ ನಡೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗುವಂತೆ ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳುವುದೇ ಪಾಲನೆ ಎನಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನೇ ವರ್ಣಧರ್ಮ ಕಲ್ಪನೆಯಲ್ಲಿ ಒಳಗೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪ ಮಾಡುವುದು ಹಾಗೂ ಅವುಗಳ ಸಂಕರಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಡುವುದು ರಾಜತ್ವದ ಒಂದು ದೋಷ.

               ಬಹುಶಃ ಭಾರತೀಯರ ಪ್ರಭುತ್ವ ಕಲ್ಪನೆಗೆ ಒಂದು ಮಾದರಿಯನ್ನು ಅಧ್ಯಾತ್ಮದಲ್ಲಿ ಕಾಣುತ್ತೇವೆ. ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯರ ನಿರ್ವಾಣ ಷಟ್ಕದಲ್ಲಿ ಕೊನೆಯ ಶ್ಲೋಕವು ಹೀಗಿದೆ – ಅಹಂ ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪೋ ನಿರಾಕಾರರೂಪೋ ವಿಭುತ್ವಾಚ್ಚ ಸರ್ವತ್ರ ಸರ್ವೇಂದ್ರಿಯಾಣಾಂ ಅಂದರೆ ’ನಾನು ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪನೂ ನಿರಾಕಾರ ರೂಪಿನವನೂ ಆಗಿದ್ದು ಸರ್ವ ಇಂದ್ರಿಯಗಳ ಮೇಲೂ ವಿಭುತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದೇನೆ’. ನಾನು ಎಂದರೆ ಆತ್ಮನ್. ಆತ್ಮನ್ ನಮ್ಮ ಯಾವ ಇಂದ್ರಿಯಗಳಿಗೂ ಕರ್ಮಗಳಿಗೂ ಅಂಟಿಕೊಂಡಿರುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬುದಾಗಿ ಅಧ್ಯಾತ್ಮವು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ.  ಅದು ಕೇವಲ ಅವುಗಳಿಗೆ ಸಾಕ್ಷೀಭೂತವಾಗಿರುತ್ತದೆ ಅಷ್ಟೆ. ಇದನ್ನು ವಿಭುತ್ವ ಎಂಬುದಾಗಿ ವರ್ಣಿಸಬೇಕಾದರೆ  ನಮ್ಮ ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವವು ಥಿಯಾಲಜಿಯ ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವ ಕಲ್ಪನೆಗಿಂತ ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಬೇರೆಯೇ ಇದ್ದಂತಿದೆ. ಅಂದರೆ ಅದು ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಪ್ರಜೆಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಕಲ್ಪನೆಯಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಅದಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷೀಭೂತವಾಗಿರುವುದು. ಅಂದರೆ ಪ್ರಜೆಗಳ ಪದ್ಧತಿಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸುವುದು ಅದರ ಕೆಲಸವಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುವುದಷ್ಟೇ ಅದರ ಕೆಲಸ. ರಾಜಧರ್ಮ ಕಲ್ಪನೆಯು ಇದಕ್ಕೆ ಸಂವಾದಿಯಾಗಿದೆ ಎಂಬುದಂತೂ ಸ್ಪಷ್ಟ.

               ಭಾರತೀಯ ಪ್ರಭುತ್ವಗಳು ಹಿಂದೆ ಈ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಇದ್ದುದರಿಂದ ಇಲ್ಲಿನ ಪ್ರಜೆಗಳು ಇತಿಹಾಸದುದ್ದಕ್ಕೂ ತಮ್ಮ ಜೀವನವನ್ನು ತಾವು ಸಂಘಟಿಸಿಕೊಂಡು ಬಂದಿದ್ದಾರೆ. ಅವೇ ಜಾತಿ, ಮತ, ಸಂಪ್ರದಾಯ, ಶ್ರೇಣಿ ಇತ್ಯಾದಿ ಧರ್ಮಗಳ ರೂಪಗಳನ್ನು ಪಡೆದಿವೆ. ಇದು ನಮ್ಮ ಆಧುನಿಕ ಇತಿಹಾಸಕಾರರಿಗೆ ಬಿಡಿಸಲಾಗದ ಒಗಟಾಗಿ ಕಾಡಿದೆ. ಈ ಪ್ರಾಚೀನ ರಾಜ್ಯಗಳು ಸ್ಟೇಟ್‌ಗಳು ಆಗಿದ್ದ ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿ ಇಂಥ ಸ್ವಾಯತ್ತ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ಒಳಗೊಂಡವು? ಇಂಥ ಸ್ಟೇಟಿನ ಸ್ವರೂಪವೇನು? ಇತ್ಯಾದಿ. ಆದರೆ ಇದು ಸ್ಟೇಟೇ ಅಲ್ಲ ಎಂಬುದಾಗಿ ಯಾವ ವಿದ್ವಾಂಸರೂ ತೀರ್ಮಾನಿಸಲಿಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗೇ ಚರ್ಚೆ ಬಗೆಹರಿಯಲಿಲ್ಲ. ಇಂಥ ಪ್ರಭುತ್ವದಲ್ಲಿ ಸ್ಟೇಟ್ ಇಲ್ಲದಿರುವುದರಿಂದ ಸ್ಟೇಟಿನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಎನ್ನುವಂಥವೂ ಇರಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಅವು ಏನಿದ್ದರೂ ರಾಜ ಮನೆತನಗಳ, ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಖಾಸಗಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು. ಅವು ಆಯಾ ವ್ಯಕ್ತಿಯ, ಕುಟುಂಬದ ಪುರುಷಾರ್ಥಸಾಧನೆಯ ಮಾರ್ಗಗಳಾಗಿದ್ದವು. ಭೂಮಿ ಹಾಗೂ ಹಣವನ್ನು ದಾನ ಮಾಡುವುದು, ಕೆರೆ ಕಟ್ಟಿಸುವುದು, ದೇವಾಲಯ ನಿರ್ಮಿಸುವುದು,  ಅನ್ನ ಛತ್ರ, ಅರವಟ್ಟಿಗೆ ಇತ್ಯಾದಿ ಸೌಕರ್ಯಗಳನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸುವುದು. ಇವುಗಳನ್ನು ಧರ್ಮಕಾರ್ಯ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಇಂದು ಇವುಗಳನ್ನೇ ಪ್ರಾಚೀನ ರಾಜರ ಜನಹಿತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳೆಂದು ಬಣ್ಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಮ್ಮ ಇತಿಹಾಸ ಪುಸ್ತಕಗಳಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಒಳ್ಳೆಯ ರಾಜ ಎಂದರೆ ರಸ್ತೆಗಳ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿ ಮರಗಳನ್ನು ನೆಡಬೇಕು, ಕೆರೆಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟಿಸಬೇಕು, ಅಲ್ಲವೆ?

               ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಸ್ಟೇಟ್ ಎಂಬುದನ್ನು ನಾವು ಪ್ರಜಾ ಪ್ರಭುತ್ವದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡರೂ ಅದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳನ್ನು ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯರು ಸೋತಿದ್ದಾರೆ.  ಅದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ವ್ಯತ್ಯಾಸ. ಇವರ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಇರುವ ಆಳುವವರ ಮಾದರಿಗಳು ಭಾರತೀಯ ಹಿನ್ನೆಲೆಯವು. ಹಾಗಾಗಿ ನಮ್ಮ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು ನಮ್ಮ ಪ್ರಾಚೀನ ರಾಜರನ್ನು ಅನುಕರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ ಇಂದಿನ ಪ್ರಭುತ್ವದಲ್ಲಿ ಇದೊಂದು ವಿಕೃತಿಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ನಮ್ಮ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು ಪ್ರಾಚೀನ ರಾಜರಲ್ಲ ಹಾಗೂ ಇವರ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ರಚನೆ ಪ್ರಾಚೀನ ರಾಜ್ಯವಲ್ಲ. ಇಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ. ಅದೆಂದರೆ ಇವರು ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ತರಬೇಕಾದದ್ದು ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯ ಪ್ರಜಾ ಪ್ರಭುತ್ವ. ಈ ಹೊಸ ಪ್ರಭುತ್ವವು ರಾಜರ ಮಾದರಿಯ ಅಧಿಕಾರ ಚಲಾವಣೆಗೆ ಹೊಸ ಮಿತಿಗಳನ್ನೂ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳನ್ನು ತೆರೆಯುತ್ತದೆ. ನೀವು ರಾಜರಾಗಬೇಕಾದರೆ ಪ್ರಜೆಗಳಿಂದ ಚುನಾಯಿಸಿ ಬರಬೇಕು. ಸಂವಿಧಾನ ದತ್ತವಾದ ಕಾನೂನುಗಳಿಗೆ ಬದ್ಧರಾಗಿರಬೇಕು. ಪ್ರಜೆಗಳಿಗೂ ಕೂಡ ಅವರ ಜೀವನ ವಿಧಾನದ ಮೇಲೆ ಇಂಥವೇ ಮಿತಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವವು ಹೇರುತ್ತದೆ. ಅಂದರೆ ಇವರೆಲ್ಲರೂ ಸ್ಟೇಟನ್ನು ಹೇಗೆ ಪರಿಭಾವಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆಂದರೆ ತಮ್ಮ ಪುರುಷಾರ್ಥಸಾಧನೆಗೆ ಕೆಲವು ತೊಡಕುಗಳನ್ನು ಒಡ್ಡುತ್ತಿರುವ  ಹಾಗೂ ಕೆಲವು ನಿರ್ಬಂಧಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತಿರುವ ಒಂದು ವ್ಯವಸ್ಥೆ.  ಹಾಗಾದರೆ ಪಶ್ಚಿಮದಿಂದ ತಂದು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡ ಸ್ಟೇಟ್ ಎಂಬ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಗತಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಏನಾಗಿದೆ? ಅಪಾರ ಅಧಿಕಾರ ಹಾಗೂ ಸಂಪತ್ತನ್ನು ಕ್ರೋಢೀಕರಿಸಿಕೊಂಡು ಪ್ರಜೆಯೊಬ್ಬನ ಪುರುಷಾರ್ಥಸಾಧನೆಗೆ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತಿರುವ ’ಯಾರಪ್ಪನ ಮನೆಯದೂ ಅಲ್ಲದ’ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಲಯ. ಬಹುಶಃ ’ಕುಲಗೆಟ್ಟು ಹೋಗುವುದು’ ಎಂದರೆ ಇದೇ ಇರಬೇಕು.

ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಯು ಇಂದು ವಿಶ್ವಶಾಂತಿಗೆ ದೊಡ್ಡ ಸವಾಲಾಗಿದೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಬೇಡಿಕೆಗಳನ್ನು ಇಟ್ಟು ಸರ್ಕಾರಗಳನ್ನು ಬಗ್ಗಿಸಲಿಕ್ಕಾಗಿ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಹೋರಾಟದ ಗುಂಪುಗಳು ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಗೆ ಇಳಿದಿವೆ. ಇಂಥ ಕೃತ್ಯಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ಅರ್ಥೈಸಿದರೆ ಅವುಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಬಹುದು? ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳು ಇಂಥವರನ್ನು ಮಾನಸಿಕ ರೋಗಿಗಳು ಅಂತಲೋ, ಅವರಿಗೆ ನೈತಿಕ ಸಮರ್ಥನೆಗಳಿವೆ ಅಂತಲೋ ವಿವರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಭಯೋತ್ಪಾದನೆ ಎಂಬುದು ಅಪರಾಧದ ಐಡಿಯಾಲಜಿಯಾಗಿದೆ ಅಂದರೆ ಅಪರಾಧವನ್ನು ಮಾಡುವುದು ನೈತಿಕವಾಗಿ ಸರಿ ಎಂಬ ಧೋರಣೆಯಿಂದ ಹುಟ್ಟುತ್ತದೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ಈ ಲೇಖನವು ವಾದಿಸುತ್ತದೆ.

ಇಂದು ಪ್ರಪಂಚವನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ತೀಕ್ಷ್ಣವಾಗಿ ಕಾಡುವ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಯೂ ಒಂದು. ಅದರಲ್ಲೂ ನಮ್ಮ ಮಾಧ್ಯಮಗಳಿಗಂತೂ ಕಳೆದ ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಈ ಸುದ್ದಿಗಳು ಮೃಷ್ಟಾನ್ನ ಭೋಜನಗಳಾಗಿವೆ. ಮನುಷ್ಯರನ್ನು ಕೊಲ್ಲುವುದು, ವಿಧ್ವಂಸಕಾರೀ ಕೃತ್ಯಗಳನ್ನು ನಡೆಸುವುದು, ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಮೂಲಕ ಭಯವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿ ತಮ್ಮ ಗುರಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸುವುದನ್ನು ಭಯೋತ್ಪಾದನೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ಗುರುತಿಸುತ್ತೇವೆ. ಈ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಮಾನವರು ತುಳಿಯಲಿಕ್ಕೆ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿ ೨೦೦ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ವರ್ಷಗಳಾಗಿವೆ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಮೊಟ್ಟಮೊದಲು ಇದು ಐರೋಪ್ಯ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಇಂದು ಕಾಣುವ ರೀತಿಯ ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಯು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡು ೫೦ ವರ್ಷಗಳೂ ಆಗಿಲ್ಲ. ಇದರಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಅನಾಮತ್ತಾಗಿ ಬಾಂಬು ಸಿಡಿಸುವುದು, ಮುಗ್ಧರ ನರಮೇಧವನ್ನು ಮಾಡುವುದು ಪ್ರಧಾನವಾಗಿದೆ. ಮಧ್ಯ ಪ್ರಾಚ್ಯದಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ಈ ತಂತ್ರವನ್ನು ಬಳಸಿದರು. ಭಾರತದಲ್ಲೂ ಕೂಡ ಎಲ್‌ಟಿಟಿಇ, ಬೋಡೋ, ನಕ್ಸಲ್, ಇತ್ಯಾದಿ ಯೋಧರಿಂದ ಇಂಥ ಕಾರ್ಯಗಳು ನಡೆದಿವೆ.

               ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನವುಗಳು ಒಂದು ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಒಂದು ಭೂಭಾಗದ ಮೇಲೆ ಸ್ವಾಮ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಿಕ್ಕಾಗಿ ನಡೆದಿವೆ. ಇವರು ತಾವು ಯಾರ ಬಿಡುಗಡೆಗಾಗಿ ಅಥವಾ ಏಳ್ಗೆಗಾಗಿ ಹೋರಾಡುತ್ತಿದ್ದೇವೆ ಎನ್ನುತ್ತಾರೋ ಆ ಸಮುದಾಯದ ಯುವಕರ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಕಟ್ಟುತ್ತಾರೆ. ಇಂಥ ಹೋರಾಟಗಾರರು ತಮ್ಮ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಾಣವನ್ನೂ ತೆರಲು ತಯಾರಿರುತ್ತಾರೆ. ಮೈಗೇ ಬಾಂಬನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡು ಅಥವಾ ಕಾರು, ವಿಮಾನುಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸಾಯಲು ತಯಾರಾಗಿಯೇ ಇಂಥ ಕೆಲಸವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಅಂದರೆ ಅವರು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ತಮ್ಮ ಜೀವನವನ್ನೇ ಈ ಹೋರಾಟದ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಮುಡುಪಾಗಿಟ್ಟಿರುತ್ತಾರೆ.

               ಇಂಥ ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಗಳ ಕುರಿತು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸುವ ಬರವಣಿಗೆಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಭಯೋತ್ಪಾದಕರಿಗೆ ಒಂದು ಸಕಾರಣ ಇರುತ್ತದೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅದು ಸಮಕಾಲೀನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಅಡಗಿರುವ ಅನ್ಯಾಯದಿಂದ ಹುಟ್ಟುತ್ತದೆ. ಅಥವಾ ಒಂದು ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಆದ ಅನ್ಯಾಯಕ್ಕೆ ಪ್ರತೀಕಾರವಾಗಿ ಅಥವಾ ಅದನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಇರುತ್ತದೆ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಎಲ್‌ಟಿಟಿಇಯ ಕುರಿತು ನಡೆಯುವ ಚರ್ಚೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಿಂಹಳೀಯರಿಂದ ಅಲ್ಲಿನ ತಮಿಳರಿಗೆ ಆದ ಅನ್ಯಾಯದ ಕುರಿತ ವಿಷಯವೂ ಸೇರಿರುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಏಕೆ ಪ್ರಭಾಕರನ್ ಎಂಬವನು ಅದರ ಮುಂದಾಳುವಾಗಿ ಬೆಳೆದ? ಅವನು ಹೇಳಿದಂತೇ ಕೇಳುವ ಪಡೆಯೊಂದು ಏಕೆ ಹುಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು? ಅಂದರೆ ಸಮುದಾಯವೊಂದು ತನಗಾದ ಅನ್ಯಾಯವನ್ನು ಪ್ರತಿಭಟಿಸುವ ಕಾರಣವಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಇಂಥ ಸಂಘಟನೆಗಳು ಹೇಗೆ ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬರಲು ಸಾಧ್ಯ? ಎಂಬುದಾಗಿ ತರ್ಕಿಸಿ ಇಂಥ ಅನ್ಯಾಯವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿ ಅದರ ಹುಟ್ಟಿಗೆ ಹಾಗೂ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಕಾರಣವನ್ನು ಹುಡುಕುತ್ತೇವೆ. ಆದರೆ ವಿಚಿತ್ರವೆಂದರೆ ಇಷ್ಟೆಲ್ಲ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುವ ನಮಗೆ ಅವರು ಅಪರಾಧಿಗಳೇ ಎಂಬುದರಲ್ಲಿ ಸಂಶಯವಿರುವುದಿಲ್ಲ.

               ನಮ್ಮ ಈ ಗೊಂದಲವು ನಕ್ಸಲರ ಕುರಿತ ಚರ್ಚೆಗಳಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ. ನಮ್ಮ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಹಿಡಿದು ಎಲ್ಲರೂ ಈ ನಕ್ಸಲರ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಹಾಗೂ ರಾಜಕೀಯ ಅನ್ಯಾಯಗಳೇ ಕಾರಣ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಅಂದರೆ ಅವರು ಯಾವುದಾದರೂ ಮುಗ್ಧರನ್ನು ಕೊಂದರೆ ಅದಕ್ಕೊಂದು ಗಹನವಾದ ಕಾರಣವಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಹಾಗಂತ ಮುಗ್ಧರನ್ನು ಕೊಲ್ಲುವುದು ಕಾನೂನಿನ ಪ್ರಕಾರ ಅಪರಾಧ ಎಂದೂ ಅವರೇ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಮುಸ್ಲಿಂ ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಯ ಸಂಬಂಧಿಸಿ ಕೂಡ ಇಂಥ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಿವೆ. ಲಾಡೆನ್ ಇರಬಹುದು, ಇಲ್ಲ ಇಸ್ಲಾಂ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಬಂದ ಅಂಥ ಅನೇಕ ಸಂಘಟನೆಗಳಿರಬಹುದು ಅವಕ್ಕೂ ಮಧ್ಯ ಪ್ರಾಚ್ಯದ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಶತಮಾನಗಳ ಕಾಲ ನಡೆದ ಪಶ್ಚಿಮದ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪಕ್ಕೂ ನೇರ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸುವುದು ಸಕಾರಣವಾಗಿಯೇ ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ. ಇಸ್ಲಾಂ ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಗೂ ಇಸ್ರೇಲಿನ ರಚನೆಗೂ ಸಂಬಂಧವಿದ್ದಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಅದರಲ್ಲೂ ಅಮೇರಿಕಾದ ರಾಜಕೀಯವು ಪ್ರಧಾನವಾಗಿದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ತಾಲಿಬಾನ್, ಅಲ್ ಖೈದಾದಂಥ ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಯು ಈ ಪಶ್ಚಿಮದ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಶಾಹಿಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಎಂಬುದಾಗಿಯೂ ಅರ್ಥೈಸುವವರಿದ್ದಾರೆ. ಇಂದಿನ ಐಎಸ್‌ಐಎಸ್ ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಗೂ ಸದ್ದಾಂ ಹುಸೇನನ ಹುಟ್ಟಡಗಿಸಿದ್ದಕ್ಕೂ ಸಂಬಂಧವಿದ್ದಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಆದರೂ ಕೂಡ ಇಂದು ಐಎಸ್‌ಐಎಸ್ ನಡೆಸುವ ಕರಾಳ ಕೃತ್ಯಗಳನ್ನು ಯಾರೂ ಸರಿ ಎನ್ನಲಾರರು.

               ಇಲ್ಲೆಲ್ಲ ಗೊಂದಲಗಳಿವೆ. ಏಕೆಂದರೆ ನಮ್ಮ ಪ್ರಕಾರ ಅವರು ಶಾಂತಿಯುತವಾಗಿ, ಹಿಂಸೆಯಿಲ್ಲದೇ ತಮ್ಮ ಹೋರಾಟವನ್ನು ನಡೆಸಿದರೆ ನಮ್ಮ ಬೆಂಬಲವಿದೆ ಅಂದುಕೊಳ್ಳುತ್ತೇವೆ. ಆದರೆ ಪ್ರಶ್ನೆ ಇರುವುದು ಅವರೇಕೆ ಶಾಂತಿಯುತವಾದ ಹೋರಾಟವನ್ನು ಆಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ? ಅಂದರೆ ತಾವು ಮಾಡುವುದು ಅಪರಾಧ ಎಂದೇಕೆ ಅವರಿಗೆ ಅನಿಸುವುದಿಲ್ಲ? ಯಾವ ಕೃತ್ಯವು ಉಳಿದವರಿಗೆ ಬರ್ಬರವಾಗಿ ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆಯೋ ಅದು ಅವರಿಗೇಕೆ ಬರ್ಬರ ಅನ್ನಿಸುವುದಿಲ್ಲ? ಇದಕ್ಕೆ ಉತ್ತರಿಸುತ್ತ ನಾವು ಮತೊಂದು ದಿಕ್ಕಿಗೆ ತಿರುಗಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇವೆ. ಅವರು ಮನುಷ್ಯರೇ ಅಲ್ಲ, ಮನುಷ್ಯ ಸಹಜವಾದ ಸಂವೇದನೆಯೇ ಅವರಲ್ಲಿಲ್ಲ. ಅವರು ಪಶುಗಳು. ಹಾಗಾಗಿಯೇ ಅವರಿಗೆ ಇಂಥ ಕ್ರೌರ್ಯ ಸಾಧ್ಯ. ಆದರೆ ಅವರಲ್ಲಿ ಮನುಷ್ಯತ್ವವೇ ಇಲ್ಲ ಎಂದು ತೀರ್ಮಾನಿಸಿದ ಮೇಲೆ ಅವರು ಶಾಂತಿಯುತವಾಗಿ ಹೋರಾಡಬಹುದಿತ್ತು ಎಂದು ಏಕೆ ನಿರೀಕ್ಷಿಸುತ್ತೇವೆ? ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಉತ್ತರವಾಗಿ ಅವರು ಮೊದಲು ಮನುಷ್ಯರೇ ಆಗಿದ್ದರು, ಅವರ ಮೇಲಾದ ಅನ್ಯಾಯದಿಂದಾಗಿ ಅವರು ಮನುಷ್ಯತ್ವವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಹೇಳುವವರೂ ಇದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ ಈ ಉತ್ತರದಿಂದ ಉಪಯೋಗವಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ ಆಗಲೂ ಅವರು ಮನುಷ್ಯತ್ವವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಂತೇ ಆಯಿತು. ಅಂದರೆ ಭಯೋತ್ಪಾದಕನೊಬ್ಬನಿಗೆ ಮನುಷ್ಯಸಹಜವಾದ ನೈತಿಕ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಇರುವುದಿಲ್ಲ ಅಂದಂತಾಯಿತು. ಆದರೆ ಇಂಥ ನೈತಿಕ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡವರ ಕೃತ್ಯಕ್ಕೆ ನೈತಿಕ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ಆರೋಪಿಸುವುದು ಸಮಂಜಸವೇ? ಈ ಪೇಚಿನಿಂದ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಹೇಗೆ?

               ನನ್ನ ಪ್ರಕಾರ ಭಯೋತ್ಪಾದಕನಿಗೆ ನಮ್ಮೆಲ್ಲರಷ್ಟೇ ನೈತಿಕ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಅವನು ಒಂದು ನೈತಿಕ ಸಮಾಜದ ಸದಸ್ಯನೇ ಆಗಿರುತ್ತಾನೆ. ಅವನು ತನ್ನ ಸಂಬಂಧಿಗಳು, ಹಾಗೂ ಹಿತೈಷಿಗಳ ಕುರಿತು ನೀತಿ ಅನೀತಿಯ ಮಾನದಂಡಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿಯೇ ವ್ಯವಹರಿಸುತ್ತಿರುತ್ತಾನೆ. ಹಾಗೂ ಇಂಥ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ತಾನು ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಕೆಲಸವು ಅಪರಾಧದ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತದೆ ಎಂಬುದೂ ಅವನಿಗೆ ಗೊತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ಅದರಲ್ಲೂ ಅನೇಕರು ತಮ್ಮವರ ಮೇಲಾದ ನೈತಿಕ ಹಲ್ಲೆಗಳನ್ನೇ ಕಾರಣವಾಗಿ ಕೊಟ್ಟುಕೊಂಡು ತಮ್ಮ ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅಂಥವರಿಗೆ ನೈತಿಕ-ಅನೈತಿಕ ಭೇದಗಳು ತಿಳಿದಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿ ಅವನು ಬದುಕುವ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಯಾವುದನ್ನು ತಪ್ಪು ಎನ್ನುತ್ತಾರೋ ಅದನ್ನು ಅವನೂ ತಪ್ಪು ಎಂದೇ ಭಾವಿಸದಿರಲು ಕಾರಣವಿಲ್ಲ. ಅಂದರೆ ತಾನು ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಯು ನೈತಿಕ ಕೆಲಸ ಎಂದು ಅವನು ಅಂದುಕೊಂಡಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ, ವಿಚಿತ್ರವೆಂದರೆ ಅದು ಅಪರಾಧ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆಯಿಂದಲೂ ಆ ಕೆಲಸವನ್ನು ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ! ಹಾಗಿದ್ದ ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿ ಅವನಿಗೆ ಅಪರಾಧ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಕಾಡಬೇಕಿತ್ತು. ಅಥವಾ ಒಂದು ದೌರ್ಬಲ್ಯದ ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಮನಸ್ಸಿನ ಹತೋಟಿಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡು ಅವನು ಈ ಕೃತ್ಯವನ್ನು ಎಸಗುವುದೂ ಅಲ್ಲ. ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಯು ವ್ಯವಸ್ಥಿತವಾಗಿ ಯೋಜಿಸಿ ರೂಪಿಸಿಕೊಂಡ ಒಂದು ತಂತ್ರವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಅಂದರೆ ಯಾವುದನ್ನು ಅವನು ನೈತಿಕ ಅಪರಾಧ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾನೋ ಅದನ್ನೇ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರವನ್ನಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಹಾಗೂ ಅದರಿಂದ ಅವನಿಗೆ ಅಪರಾಧೀ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಹುಟ್ಟುವುದಿಲ್ಲ.

               ಅಪರಾಧವನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದೇನೆ ಎಂಬುದು ಗೊತ್ತಿದ್ದೂ ತಾನು ಅಪರಾಧಿ ಎಂಬ ಭಾವನೆ ಮೂಡದಿರುವ ಕಾರಣವೇನು? ಅದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವೆಂದರೆ ಭಯೋತ್ಪಾದನೆ ಎಂಬುದು ಒಂದು ಐಡಿಯಾಲಜಿಯಾಗಿರುವುದು. ಅದು ಅಪರಾಧದ ಐಡಿಯಾಲಜಿಯಾಗಿದೆ. ಅಂದರೆ ಅಪರಾಧವನ್ನು ಮಾಡುವುದು ಸರಿ ಎಂಬ ಸಮರ್ಥನೆಯನ್ನು ಈ ಅಪರಾಧದ ಐಡಿಯಾಲಜಿಯು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ಇಂದು ನಮ್ಮ ಚಿಂತಕರು ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು ಮಾಡಲು ರಿಲಿಜನ್ನು, ಜನಾಂಗೀಯತೆ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳು ಕಾರಣವೆಂಬುದಾಗಿ ಅರ್ಥೈಸುತ್ತಾರೆ. ಇಸ್ಲಾಂ ಮೂಲಭೂತವಾದಕ್ಕಾಗಿ, ಮಾರ್ಕ್ಸ್‌ವಾದಕ್ಕಾಗಿ, ಯಾವುದೋ ರಾಜಕೀಯ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ, ಜನಾಂಗೀಯ ಕಾರಣಗಳಿಗಾಗಿ ಜನರು ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಅರ್ಥೈಸುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ನನ್ನ ಪ್ರಕಾರ ಇವು ಯಾವವೂ ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಯ ಕಾರಣಗಳಾಗಲು ಶಕ್ಯವಿಲ್ಲ. ಇಸ್ಲಾಂ ಮೂಲಭೂತವಾದವಾಗಲೀ, ಮಾರ್ಕ್ಸ್‌ವಾದವಾಗಲೀ, ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಗೆ ಕಾರಣಗಳಲ್ಲ. ಅವುಗಳ ಹೆಸರನ್ನು ಹೇಳಿಕೊಂಡು ಇಲ್ಲಿ ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ ಅಷ್ಟೆ. ಅಂದರೆ ಭಯೋತ್ಪಾದನೆ ಮಾಡುವವರು ಆ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಅಷ್ಟೆ. ಆದರೆ ನಿಜವಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವುದು ಕೇವಲ ಅಪರಾಧ, ಮತ್ತೇನಲ್ಲ. ಅಪರಾಧದ ಐಡಿಯಾಲಜಿಯು ಅಪರಾಧ ಮಾಡುವುದು ಸಮರ್ಥನೀಯ ಎನ್ನುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಅಪರಾಧಕ್ಕೆ ಸಮರ್ಥನೆಯನ್ನು ನೀಡುವ ಪ್ರಸಂಗ ಬಂದಾಗ ಅನ್ಯ ಕಾರಣಗಳು ಬೇಕಾಗುತ್ತವೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಈ ಇಸ್ಲಾಂ, ಮಾರ್ಕ್ಸಿಸಂ ಎಲ್ಲಾ ಉಪಯೋಗಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತವೆ. ಅಂದರೆ ಭಯೋತ್ಪಾದನೆ ಎನ್ನುವುದು ಈ ಎಲ್ಲಾ ಉದಾಹರಣೆಗಳಲ್ಲೂ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಅಲ್ಲ, ಅದು ಒಂದೇ, ಅದೆಂದರೆ, ಅಪರಾಧವನ್ನು ಮಾಡಿ ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಕೆಲಸ.

               ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಯ ಕೃತ್ಯವು ಅಪರಾಧಧ ಒಂದು ಹೊಸ ಅವತಾರವಾಗಿದೆ. ಈ ಅವತಾರದಲ್ಲಿ ಅಪರಾಧವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿರುವವನು ಕೇವಲ ತಾನು ಅಪರಾಧವನ್ನು ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ಮಾಡುತ್ತಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಅಂಥ ಅಪರಾಧದ ಹಿಂದೆ ಒಂದು ಘನೋದ್ದೇಶವಿದೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅಂದರೆ ಅಪರಾಧವು ಇಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಚಹರೆಯನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಕೊಲೆಗೂ, ಭಯೋತ್ಪಾದಕರು ನಡೆಸುವ ನರಮೇಧಕ್ಕೂ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿದೆ. ಅದು ಸಂಖ್ಯೆಯದಲ್ಲ, ಹಾಗೂ ಉದ್ದೇಶದ್ದೂ ಅಲ್ಲ. ಅದು ಅವರಿಗೆ ಕೊಲೆಯಾಗಿಯೇ ಕಾಣಿಸಿದರೂ ಕೂಡ ಅದು ನೈತಿಕವಾಗಿ ಸ್ತುತ್ಯಾರ್ಹವಾದದ್ದು ಎಂಬ ಭಾವನೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಅಂದರೆ ಅಪರಾಧವೇ ಇಲ್ಲಿ ಸ್ತುತ್ಯಾರ್ಹವಾಗುತ್ತದೆ. ಅದಕ್ಕೆ ಉದ್ದೇಶಗಳು, ಸಮರ್ಥನೆಗಳು ಜೋಡಣೆಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಈ ರೂಪಾಂತರಕ್ಕೆ ಕಾರಣವೆಂದರೆ ಅಪರಾಧದ ಐಡಿಯಾಲಜಿ. ಈ ಐಡಿಯಾಲಜಿಯು ಅಪರಾಧವನ್ನು ಭಯೋತಾದನೆಯನ್ನಾಗಿ ಬದಲಾಯಿಸಿ ಅದರ ಸಮರ್ಥನೆಗೆ ನೆಲೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.

               ಈ ರೂಪಾಂತರದಲ್ಲಿ ಭಯೋತ್ಪಾದಕನಿಗೆ ಪಾತಕವೊಂದು ಸದಾ ಪುಣ್ಯ ಕಾರ್ಯವಾಗಿ ಬದಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಗಮನಿಸಬೇಕು. ಅಂದರೆ ಕೊಲೆ ಮಾಡುವುದು, ಅತ್ಯಾಚಾರ ಮಾಡುವುದು ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ನೈತಿಕವಾಗಿ ಸ್ತುತ್ಯಾರ್ಹ ಅಂದಾಕ್ಷಣ ಅವನು ಎಲ್ಲಾ ಕೊಲೆಗಳನ್ನೂ ಹಾಗೆ ಭಾವಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಅವನ ಹೆಂಡತಿಯ ಅತ್ಯಾಚಾರ, ಮಗನ ಕೊಲೆಗಳನ್ನು ಅವನು ಅಪರಾಧ ಎಂದೇ ಭಾವಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅಂದರೆ ಕೊಲೆ ಮಾಡುವುದು ಅಪರಾಧವಾಗೇ ಉಳಿದುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವೊಂದು ಕೊಲೆಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರವೇ ನೈತಿಕವಾಗಿ ಸ್ತುತ್ಯಾರ್ಹ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇರಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂದರೆ ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಯ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಉದಾಹರಣೆಯಲ್ಲಿ ಅದೊಂದು ಅಪರಾಧವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಆ ಕೃತ್ಯವನ್ನು ಯಾವಾಗ, ಎಲ್ಲಿ ಎಸಗಿದರೂ ನೀತಿ ಎಂಬ ಸಂದೇಶ ಅದರಲ್ಲಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಅರ್ಥಾತ್ ತಾವು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುತ್ತಿರುವ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಕೊಲೆ ಮಾಡುವುದು ಕಡ್ಡಾಯವಾದ ನೈತಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿರಬೇಕು ಎಂದು ಅವರು ಭಾವಿಸುವುದಿಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಅದು ಅನೈತಿಕ ಎಂದೇ ಭಾವಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ತಾವು ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆಸುವ ಕೊಲೆಯು ತೀರಾ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸಂದರ್ಭವೊಂದಕ್ಕೆ ಮಾಡಿದ ನೈತಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತಾರೆ.

               ಇದಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಕೆಯೊಂದನ್ನು ನೀಡುವುದಾದರೆ: ನಮ್ಮ ಸಾಮಾಜಿಕ ವ್ಯವಹಾರಗಳನ್ನು ನಡೆಸುವಾಗ ಕೆಲವು ರೀತಿ ನೀತಿಗಳನ್ನು ಪಾಲಿಸುವ ವಾಡಿಕೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಕೆಲವೊಂದು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಅದನ್ನು ಮೀರಿ ಅತಿ ಎನ್ನಿಸಬಹುದಾದ ಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿ ತೋರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹಾಗಂತ ಅಂಥ ಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ನಾವು ವಾಡಿಕೆಯಲ್ಲಿ ನೈತಿಕ ಮಾನದಂಡವಾಗಿ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ. ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ಹುತಾತ್ಮನಾಗುವ ವೀರನ ಉದಾಹರಣೆಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದಾದರೆ, ಹುತಾತ್ಮನಾಗುವುದು ದೇಶ ಪ್ರೇಮಕ್ಕೆ ಕಡ್ಡಾಯವಲ್ಲ. ಅದರಲ್ಲೂ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಯು ಪಾಪ ಎಂದೇ ನಮ್ಮ ಸಮಾಜ ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ. ಆದರೂ ಹುತಾತ್ಮನಾಗುವುದು ನೈತಿಕವಾಗಿ ಸ್ತುತ್ಯಾರ್ಹ ಕಾರ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂದರೆ ವಾಡಿಕೆಯ ನೈತಿಕ ಮಾನದಂಡದೊಳಗೆ ಆ ಕ್ರಿಯೆ ಸೇರುವುದಿಲ್ಲ. ಹಾಗೆ ಸೇರದೇ ನೈತಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಭಯೋತ್ಪಾದಕರ ಕೃತ್ಯಗಳಲ್ಲೂ ಇಂಥದ್ದೇ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಇರುತ್ತದೆ. ತಮ್ಮ ಅಪರಾಧಗಳನ್ನು ವಾಡಿಕೆಯ ನೀತಿ ನಿಯಮಗಳ ಮಾನದಂಡದಿಂದ ಅವರು ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಿ ನೋಡುತ್ತಾರೆ.

               ಅಪರಾಧದ ಐಡಿಯಾಲಜಿಯು ಕೂಡ ಒಂದು ನೈತಿಕ ನಿಯಮದಂತೇ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಹಾಗೂ ಯಾವುದೇ ರಿಲಿಜನ್ನಿನ, ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ, ರಾಜಕೀಯಬಣದ ವ್ಯಕ್ತಿಗೂ ಕೂಡ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾದ ಒಂದು ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ನೈತಿಕ ನಿಯಮದ ಸ್ವರೂಪ ಅದಕ್ಕಿದೆ. ಆ ಕಾರಣದಿಂದಲೇ ಅದು ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ರಿಲಿಜನ್ನು, ಜನಾಂಗ,  ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷವೇ ಮುಂತಾದ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸಮುದಾಯಗಳ ನೈತಿಕ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ರೂಢಿಸಿಕೊಂಡ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ತನ್ನೆಡೆಗೆ ಸೆಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಹಾಗೂ ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ತರಬೇತುಗೊಂಡ ಸದಸ್ಯರು ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ಸಮಾಜದ ನೈತಿಕ ಮಾನದಂಡಗಳನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಹಾಗೂ ಮುಂದುವರಿಸುವುದು ಅಗತ್ಯ ಕೂಡಾ ಆಗುತ್ತದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಆ ಸದಸ್ಯರಿಗೆ ನೀತಿ-ಅನೀತಿ, ಒಳ್ಳೆಯದು-ಕೆಟ್ಟದ್ದು, ಕಾನೂನು-ಅಪರಾಧ ಎಂಬ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಇರುವುದು ಅತ್ಯಗತ್ಯ. ಅಂಥ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಇದ್ದರೆ ಮಾತ್ರ ಅಪರಾಧದ ಐಡಿಯಾಲಜಿಯನ್ನು ಅವರು ಪುನರುತ್ಪಾದನೆ ಮಾಡುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದುತ್ತಾರೆ. ಹಾಗೂ ಅದರ ಹೊಸ ಹೊಸ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಆವಿಷ್ಕಾರ ಮಾಡುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದುತ್ತಾರೆ. ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಯು ಜನಾಂಗ, ರಿಲಿಜನ್ನು, ಪ್ರಭುತ್ವಗಳ ಗಡಿಗಳನ್ನು ದಾಟಿ ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಹರಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಎಲ್‌ಟಿಟಿಇ, ನಕ್ಸಲ್ ಚಳವಳಿ, ಬೋಡೋ ಚಳವಳಿ, ಅಲ್ ಖೈದಾ, ಐಎಸ್‌ಐಎಸ್, ಇತ್ಯಾದಿಗಳೆಲ್ಲ ಅಪರಾಧದ ಐಡಿಯಾಲಜಿಯನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುವುದರಿಂದಾಗಿ ಒಂದೇ ಪ್ರಭೇದಕ್ಕೆ ಸೇರಿದರೂ ಕೂಡ, ಅವುಗಳ ಸದಸ್ಯರು ಬೆಳೆದು ಬಂದ ನೈತಿಕ ಪರರಿಸರವು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಯಾಗಿದೆ. ಇಸ್ಲಾಂ ಹಾಗೂ ಮಾರ್ಕ್ಸ್‌ವಾದಗಳಲ್ಲಿನ ನೈತಿಕ ಸಮುದಾಯಗಳು ಪರಸ್ಪರ ವಿರೋಧವಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಇಂಥ ವಿರೋಧೀ ಸಮುದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಯು ಪ್ರಸ್ತುತತೆಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದರೆ ಆಯಾ ಸಮುದಾಯದ ನೈತಿಕತೆಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗನುಗುಣವಾಗಿ ಅದರ ಪುನರುತ್ಪಾದನೆ ನಡೆಯುವ ಜರೂರಿರುತ್ತದೆ. ಅಂದರೆ ನಕ್ಸಲೈಟನೊಬ್ಬನು ಯಾವ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು ನೈತಿಕವಾಗಿ ಸ್ತುತ್ಯಾರ್ಹವಾದ ಅಪರಾಧ ಎಂದು ನಂಬುತ್ತಾನೋ ಒಬ್ಬ ಮುಸ್ಲಿಂ ಭಯೋತ್ಪಾದಕನೊಬ್ಬನ ಕಾರಣ ಅದಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿರಬಹುದು.   ಈ ಅಪರಾಧದ ಐಡಿಯಾಲಜಿಯ ತರ್ಕವು ಕೇವಲ ಭಯೋತ್ಪಾದಕರ ದೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ಪ್ರಭಾವಿಸಿರುವುದಿಲ್ಲ. ನಾವು ಕೂಡ ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು ಅವರದೇ ಪರಿಭಾಷೆಯಿಂದ ಅರ್ಥೈಸುತ್ತಿದ್ದೇವೆ. ಅಂದರೆ ನಾವು ಕೊಲೆಗಡುಕನೊಬ್ಬನನ್ನು ನೋಡುವ ದೃಷ್ಟಿಗೂ, ಭಯೋತ್ಪಾದಕನೊಬ್ಬನು ಕೊಲೆ ಮಾಡಿದಾಗ ಅವನನ್ನು ನೋಡುವ ದೃಷ್ಟಿಗೂ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿದೆ. ಕೊಲೆಗಡುಕನೊಬ್ಬನು ಕೇವಲ ಪಾತಕಿ ಎಂದು ಗ್ರಹಿಸಿದರೆ, ಭಯೋತ್ಪಾದಕನನ್ನು ಯಾವುದೋ ಮಹೋದ್ದೇಶಕ್ಕೆ ತನ್ನನ್ನು ಅರ್ಪಿಸಿಕೊಂಡ ಹೋರಾಟಗಾರ ಎಂದು ಗ್ರಹಿಸುತ್ತೇವೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು ಕೇವಲ ಅಪರಾಧ ಎಂದು ನೋಡದೇ ಅದರ ಹಿಂದೆ ಸಾಮಾಜಿಕ, ರಾಜಕೀಯ, ಆರ್ಥಿಕ ಕಾರಣಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಆರೋಪಿಸಿಕೊಂಡು ಭಯೋತ್ಪಾದಕರ ಭಾಷೆಗೆ ನಾವೂ ಬಲಿಯಾಗುತ್ತೇವೆ. ಅದೊಂದು ಅಪರಾಧದ ಹೊಸ ಅವತಾರ ಎಂಬುದನ್ನು ಗುರುತಿಸುವ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಇದೆ. ಆಗ ಮಾತ್ರ ಅದರ ಕುರಿತು ಸ್ಪಷ್ಟ ನಿಲುವು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಹಾಗೂ ಈಗ ಚಾಲ್ತಿಯಲಿರುವ ಕಾನೂನುಗಳಿಂದ ಅದನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯ.